Πολλά άτομα δεν ξέρουν ούτε τι είναι, ούτε τη χρησιμότητά της, αλλά ούτε και τη σημαντικότητα της διατροφικής ετικέτας που υπάρχει στα τρόφιμα.
Ετικέτα διατροφικής επισήμανσης ορίζουμε την ετικέτα στην οποία επισημάνονται διάφορες διατροφικές πληροφορίες, οι οποίες αναφέρονται στο ενεργειακό περιεχόμενο και τη σύσταση του κάθε τροφίμου σε μακρο-μικροθρεπτικά συστατικά.
Ο Κανονισμός ΕΕ αρ. 1169/2011, ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV, άρθρο 9, ο οποίος αναφέρεται στην υποχρεωτική παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές, θέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση για την κυκλοφορία ενός προϊόντος την παρουσία πίνακα διατροφικής επισήμανσης, υποχρεώνοντας τις βιομηχανίες να παρέχουν τις απαιτούμενες πληροφορίες για το κάθε προϊόν ανά 100gr ή ml, για την καλύτερη πληροφόρηση των καταναλωτών.(Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,2011)
Ο πίνακας διατροφικής επισήμανσης, συνήθως, βρίσκεται στο πίσω μέρος της συσκευασίας και με συγκεκριμένο μέγεθος γραμματοσειράς για όλες τις απαιτούμενες διατροφικές πληροφορίες. (EUFIC,2012)
Μια ετικέτα διατροφικής επισήμανσης, πρέπει να αναγράφει πληροφορίες σχετικά με την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει ένα τρόφιμο με την εξής σειρά κατάταξης: Λίπη, Κορεσμένα λιπαρά, Υδατάνθρακες, Απλά σάκχαρα, Πρωτεΐνες και Αλάτι, η αναφορά των οποίων είναι υποχρεωτική.
Είναι πιθανόν σε κάποια τρόφιμα να εντοπιστούν και επιπρόσθετες πληροφορίες, όπως τα μονοακόρεστα λιπαρά, πολυακόρεστα λιπαρά, πολυόλες, άμυλο, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, φυτικές/εδώδιμες ίνες κ.α
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα τρόφιμα, μόλις το 18% των καταναλωτών αξιοποιούν τη χρησιμότητα των ετικετών στα τρόφιμα, εκ των οποίων, η συντριπτική πλειοψηφία δεν αντιλαμβάνεται τις ορολογίες που χρησιμοποιούνται και μπερδεύουν τις πληροφορίες που αναγράφονται, όπως για παράδειγμα, τη διαφορά αλατιού και νατρίου, kcal ή Kj. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, την ελλιπή ενημέρωση και κατανόηση των διατροφικών πληροφοριών από τους καταναλωτές, που οδηγεί στην επιλογή τροφίμων, που διόλου δεν ενισχύσουν τη Δημόσια Υγεία.
Πριν αγοράζετε ένα τρόφιμο, πρέπον είναι να διαβάζετε την ετικέτα διατροφικής επισύμανσης και να είστε σε θέση να αντιλαμβάνεστε πότε ένα τρόφιμο είναι πραγματικά θρεπτικό και πότε περιέχει περισσότερες θερμίδες ή λιπαρά ή αλάτι ή πρωτεΐνες, κυρίως για τις ευπαθείς ομάδες. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορείτε εσείς οι ίδιοι να ξέρετε τι τρώτε και να αντιλαμβάνεστε την θρεπτική αξία κάθε τροφίμου ή και την «επικυνδινότητα» του.
Σημαντικά tips για να μπορείτε να διαβάζετε και να κατανοείτε μια ετικέτα διατροφικής επισήμανσης:
- Η ενέργεια που λαμβάνεται από τα τρόφιμα και διασπάται μέσω μίας δραστηριότητας μετριέται σε χιλιοθερμίδες (kcal), και σε Kilojoules (Kj), γι’ αυτό και ο κανονισμός της Ε.Ε για τις ετικέτες τροφίμων χρησιμοποιεί και τις δύο μονάδες μέτρησης για την έκφραση της ενεργειακής αξίας των τροφίμων στις συσκευασίες. (EUFIC,2009). [1kcal = 1000cal] [1kcal = 4,184kj]
Κάθε ανθρώπινος οργανισμός, έχει διαφορετικές ενεργειακές απαιτήσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για την κάλυψη των αναγκών παραγωγής ενέργειας σε ένα μέσο υγιές άτομο μίας ορισμένης ηλικίας και φύλου. Οι ανάγκες σε ενεργειακές απαιτήσεις, εξαρτώνται από σημαντικούς παράγοντες, όπως η ηλικία του ατόμου, το φύλλο, το μέγεθος και η σύσταση του σώματος του, το κλίμα, καθώς και η φυσική του δραστηριότητα.
- Συνήθως, σε μια ετικέτα διατροφικής επισήμανσης αναγράφονται και το νάτριο αλλά και το αλάτι. Μεγάλη μερίδα ανθρώπων τείνει να μπερδεύει την έννοια του καθενός. Το νάτριο με το αλάτι, είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα απλά διαφέρουν στην «βαρύτητα». Δηλαδή, για να μετατρέψουμε το αλάτι σε νάτριο, διαιρούμε τα γραμμάτια του αλατιού με 2,5 και έτσι το αποτέλεσμα θα μας δώσει τα γραμμάρια νατρίου (π.χ. 1,5gr αλατιου/2,5 = 0,6gr νατρίου) , ενώ για την μετατροπή του νατρίου σε αλάτι, πολλαπλασιάζουμε τα γραμμάρια νατρίου με το 2,5 με αποτέλεσμα να παίρνουμε γραμμάρια αλατιού (πχ 0,6gr νατρίου x 2,5 = 1,5gr αλατιού). ΓΕΝΙΚΑ, η πρόσληψη αλατιού πρέπει να περιορίζεται στα 5γρ ημερησίως.
Πόνταρε στην ΥΓΕΙΑ σου!
*Χαραλάμπους Μαργαρίτα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, BSc
Μέλος Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου, Εγγεγραμμένη Διαιτολόγος ΣΕΕΤΤΤΔ, Μέλος του European Federation of the Associations of Dietitians (EFAD) & International Confederation of Dietetic Associations (ICDA)
Email: margaritaxx_14@hotmail.com
Fb: Μαργαρίτα Χαραλάμπους Διαιτολόγος-Διατροφολόγος BSc