Το σαφράν, γνωστό και ως κρόκος ή ζαφορά είναι φυτό από το οποίο παράγεται ένα από τα πιο ακριβά μπαχαρικά που υπάρχουν στο κόσμο.
Το σαφράν προέρχεται από τα στίγματα του άνθους του φυτού κρόκος και είναι ένα απο τα πιο σπάνια φαρμακευτικά φυτά.
Από που προέρχεται;
Ορισμένοι υποστηρίζουν πως ο κρόκος είναι ιθαγενές φυτό της Ανατολής και από εκεί μεταφέρθηκε στην Ευρώπη.
Αλλοι πως κατάγεται από την Ελλάδα, στην οποία και πρωτοκαλλιεργήθηκε.
Την άποψη αυτή ενισχύει μία τοιχογραφία εκείνης της εποχής (1600 π.χ.) “Ο ΚΡΟΚΟΣΥΛΛΕΚΤΗΣ”, που παριστάνει νεαρό ή νεαρή, που μαζεύει λουλούδια κρόκου.
Στους αρχαίους Έλληνες ήταν γνωστές και οι φαρμακευτικές ιδιότητες του κρόκου καθώς το χρησιμοποιούσαν για να καταπολεμήσουν την αϋπνία.
Ο Ιπποκράτης, ο Διοσκουρίδης και ο Γαληνός, το συνιστούσαν ως παυσίπονο, αντιπυρετικό, υπνωτικό, επουλωτικό.
Επίσης χρησιμοποιούνταν ως άρωμα στα λουτρά αλλά και σαν αφροδισιακό. Οι Άραβες χρησιμοποιούσαν τον κρόκο ως αναισθητικό.
Η Κλεοπάτρα το χρησιμοποιούσε στα καλλυντικά της, ο Όμηρος το αναφέρει στα κείμενά του ενώ το συναντάμε ακόμη και στην Παλαιά Διαθήκη.
Σήμερα χρησιμοποιείται σε όλο το κόσμο στην ζαχαροπλαστική, στην αρτοποιία καθώς και ως μέρος διαφόρων διασήμων πιάτων όπως για παράδειγμα η ισπανική παέγια.
Γιατί είναι ακριβό;
Χρειάζονται 50.000 περίπου στίγματα για να προκύψουν 100 γραμμ. κόκκινου κρόκου.
Ο κρόκος ή η ελληνική ζαφορά όπως συνήθως λέγεται, ανήκει στην καλύτερη ποιότητα σαφράν στον κόσμο.
Οι χρωστικές και φαρμακευτικές ιδιότητες του κρόκου οφείλονται σε δύο βασικά (δρώντα) συστατικά του,. στην σαφραναλή και στην κροκετίνη.
Αλλα συστατικά του κρόκου αποτελούν το λυκοπένιο, το καροτένιο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και το αιθέριο έλαιο.
Στο εμπόριο τα ποσοστά του αιθέριου έλαιου και της χρωστικής δύναμης του κρόκου (που πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερα), προσδιορίζουν βασικά την ποιότητά του.
Γιατί είναι πολύτιμο
Πολλαπλές ευεργετικές του ιδιότητες,
Βελτιώνει τη διάθεση και καταπολεμά το άγχος,
Το σαφράν σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, βοηθά σημαντικά στην αντιμετώπιση του στρες, των διαταραχών ύπνου και των μεταβολών στη διάθεση και μάλιστα χωρίς τον κίνδυνο παρενεργειών αφού δεν είναι τοξικό.
Στην Περσική παραδοσιακή Ιατρική είναι ευρέως διαδεδομένη η χρήση του σε άτομα με κατάθλιψη.
Σύμφωνα με έρευνα τα άτομα με ελαφρά ως μέτρια κατάθλιψη, που έπιναν αποσταγμα saffron (30 mg/ημερησίως) είχαν τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα με τα άτομα που τους χορηγείτο γνωστό αντικαταθλιπτικό Prozac – fluoxetine (20 mg/ημερησίως).
Εκδηλώνει ιδιότητες καταστολής όρεξης μέσω της αύξησης της αίσθησης του κορεσμού και μείωσης του τσιμπολογήματος και της βουλιμίας.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν σημαντικός βοηθητικός παράγοντας μειώσης του σωματικού βάρους σε υπέρβαρα άτομα.
Ειδικά σε άτομα που έχουν την τάση να τρώνε γλυκά. Υπάρχει παγκόσμια πατέντα που κατέχει κυπριακή εταιρεία.
Άλλη γνωστή ιδιότητα του κρόκου είναι οι προληπτικές του ικανότητες ενάντια στις καρδιακές παθήσεις
Σαν πόσιμο απόσταγμα, χρησιμοποιείται για την βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος, της καρδιαγγειακής λειτουργίας και επίσης ρυθμίζει τη χοληστερόλη στο αίμα.
Εντυπωσιακή παρατήρηση έκανε το περιοδικό της Φαρμακευτικής Ένωσης στην Αθήνα, το οποίο δήλωσε ότι η πόλη Βαλένσια σημειώνει πολύ λιγότερους ασθενείς με καρδιακές παθήσεις λόγω της συχνής κατανάλωσης κρόκου.
Εμφανίζει επίσης αντιοξειδωτική και αντιγηραντική δράση που οφείλεται στα βασικά ενεργά συστατικά του.
Το σαφράν ενισχύει και τη διανοητική λειτουργία. Δύο απο τα βασικά του συστατικά, η κροκίνη και η κροκετίνη, βελτιώνουν την ικανότητα μάθησης και μνημόνευσης.
Συμβάλει στη ρύθμιση της πέψης, του βήχα, το δυσμηνορροιακό σύνδρομο (πόνοι, σπασμοί, ορμονικές διαταραχές) και μπορεί να μειώσει τον πυρετό,
Είναι επίσης Αντιθρομβωτικό. Το εκχύλισμα σαφράν, προκαλεί μείωση της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων
Μια ακόμη αξιοσημείωτη ιδιότητα του σαφράν που υποστηρίζεται από αρκετές κλινικές δοκιμές είναι η κυτταροτοξική δράσητου προς τα καρκινικά κύτταρα μέσω της μείωσης του οξειδωτικό στρες που προκαλεί η καρκινογένεση.
Πώς μπορούμε να το καταναλώσουμε;
Το σαφράν κυκλοφορεί σε απόσταγμα (εκχύλισμα) το οποίο σύμφωνα με κλινικές δοκιμές είναι η πιο δυνατή μορφή, πιο εύκολο στην χρήση και πιο οικονομικό.
Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον και της σύγχρονης ιατρικής για το σαφράν. Η σχετική έρευνα είναι συνεχής και πολύπλευρη. Την τελευταία δεκαετία, μελετούνται συστηματικά τα συστατικά του για την αντιοξειδωτική, αντικαρκινική και αντιθρομβωτική τους δράση
Σήμερα σε όλες τις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες και ιδιαίτερα της Ευρώπης, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε μεγάλη έκταση σαν απόσταγμα για την θεραπεία της αυπνίας και της έντονης όρεξης.
* Έλενα Τρουλλίδου ,Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος, εγγεγραμμένο και ενεργό μέλος του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου, εξειδικευμένη σε θέματα παχυσαρκίας και παιδικής διατροφής, Κλινικών Παθήσεων, Αθλητικής Διατροφής, mydietspot Health Center
elenatroullidou@hotmail.com
τηλ. 22 25675