Οφθαλμικές παθήσεις στα παιδιά

Το μάτι είναι ένα πολύ ευαίσθητο αισθητήριο όργανο και πολύ επιρρεπές σε ασθένειες. Ειδικά κατά τις πρώτες ημέρες και εβδομάδες του βρέφους, μια ήπια φλεγμονή των ματιών μπορεί να συμβεί σε πολλές περιπτώσεις.

 

Τα αίτια αυτών των φλεγμονών των ματιών μπορεί να είναι πολύ διαφορετικών τύπων και μπορεί επίσης να προκύψουν ως αποτέλεσμα του τοκετού, επειδή ξένες ουσίες, όπως το αμνιακό υγρό ή αίμα πάει στα μάτια του παιδιού. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να είναι μια μόλυνση με χλαμύδια ή έρπη.

 

 

Μια λοίμωξη από χλαμύδια προκαλείται από βακτήρια και μπορεί να προκαλέσει στο νεογέννητο ένα τράχωμα (φλεγμονή των οφθαλμών).

 

Τα πρώτα σημάδια είναι παρόμοια με τα συμπτώματα της επιπεφυκίτιδας. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη ευαισθησία στο φως, έντονη δακρύρροια και μια αίσθηση πίεσης στο μάτι. Αν η φλεγμονή δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, μπορεί να εξαπλωθεί στον κερατοειδή χιτώνα.

 

Η όραση επιδεινώνεται και μπορεί να προκληθεί τύφλωση.

 

Οι έγκυες γυναίκες μπορούν να εξεταστούν με λήψη επιχρίσματος από τον τράχηλο της μήτρας για χλαμύδια.

 

 

Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι του ιού του απλού έρπητα. Ο τύπου 1 είναι ο επιχείλιος έρπητας, που σε μεγάλο βαθμό περιορίζεται στο στόμα και τα χείλη, και ο τύπου 2 είναι ο έρπης των γεννητικών οργάνων που προσβάλλει κυρίως τα γεννητικά όργανα.

 

Οι έγκυες γυναίκες που έχουν μολυνθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με τον ιό του έρπητα θα πρέπει να ενημερώνουν τον γυναικολόγο τους αμέσως γι ‘αυτό, επειδή ο ιός μπορεί να μεταδοθεί κατά τη γέννηση στο παιδί.

 

Πιθανές επιπτώσεις στη συνέχεια είναι τα στοματικά έλκη (Αφθώδης στοματίτιδα), οι  λοιμώξεις του οφθαλμού (στον κερατοειδή και τον αμφιβληστροειδή χιτώνα), στο δέρμα, στους πνεύμονες και στις μήνιγγες (μηνιγγίτιδα) ή στον εγκέφαλο (εγκεφαλίτιδα).

 

Σε νοσοκομεία, είναι δυνατόν να δοθούν στα βρέφη σταγόνες νιτρικού αργύρου (0,5%) για την προφύλαξη από το τράχωμα λόγω γονόρροιας η χλαμύδιας,  στα μάτια.

 

 

Μια φλεγμονή του βλεφάρου (βλεφαρίτιδα), είναι μια μόλυνση των βλεφάρων και των σμηγματογόνων αδένων στο βλέφαρο και συνήθως προκαλείται από βακτήρια.

 

 

Η βλεφαρίτιδα συχνά ξεκινά με μια αίσθηση ξένου σώματος. Το βλέφαρο είναι ερεθισμένο, κόκκινο, φαγουρίζει και καίει.

 

Τα βλέφαρα μπορεί να πρηστούν και οι εκεί βλεφαρίδες μπορεί να πέσουν. Τα βλέφαρα μπορεί να παρουσιάσουν πύο και ξεφλούδισμα, και να  ματώνουν εύκολα.

 

Τη νύχτα, μπορεί να κολλήσουν μεταξύ τους  λόγω των ξηραμένων εκκρίσεων και πύου.

 

Η φλεγμονή του βλεφάρου ευνοείται, σε πολλές περιπτώσεις από μια σμηγματορροϊκή δερματίτιδα (φλεγμονή του δέρματος του προσώπου και του τριχωτού της κεφαλής) ή ροδόχρους ακμής (χρόνια πάθηση του δέρματος που προκαλεί συμπτώματα όπως ερύθημα, απολέπιση και δημιουργία σπυριών στην περιοχή του προσώπου.

 

Χαρακτηρίζεται από φυσαλιδώδες εξάνθημα στην άκρη των ματιών και συχνά στο τριχωτό της κεφαλής.

 

Συμβουλευτείτε παράλληλα έναν δερματολόγο, έτσι ώστε να αντιμετωπίζονται αυτές οι ασθένειες του δέρματος.

 

 

Η φλεγμονή του βλεφάρου μπορεί να είναι πολύ δυσάρεστη και ενοχλητική. Μπορεί να αναπτυχθούν, ως αποτέλεσμα της μόλυνσης, ουλές στις κόγχες των βλεφάρων, και στη συνέχεια μπορεί να επέλθει απώλεια των βλεφαρίδων. Στη χειρότερη περίπτωση, η φλεγμονή οδηγεί σε βλάβη στον κερατοειδή.

 

 

Το πρωί μπορείτε να πλένετε τα μάτια του παιδιού σας με ένα πανί βουτηγμένο σε κοχλαστό νερό, έτσι ώστε να μπορεί να ανοίξει τα κολλημένα μάτια του εύκολα.

 

Φροντίστε όσο το δυνατόν περισσότερο, το παιδί να μην τρίβει τα μάτια του και επίσης εσείς να πλένετε καλά τα χέρια σας πριν και μετά τον χειρισμό του παιδιού, από τη μία για να μην επιδεινωθεί η μόλυνση στο παιδί και από την άλλη να μην μολύνετε εσείς τον εαυτό σας.

 

Ελέγξτε αν το παιδί σας έχει πιτυρίδα ή νινίδα στο τριχωτό της κεφαλής και μιλήστε με τον παιδίατρο.

 

 

Μια βλεφαρίτιδα είναι για τους μικρούς ασθενείς συνήθως μια πολύ άβολη κατάσταση, οπότε θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας.

 

Αυτός μπορεί να συνταγογραφήσει μια αντιφλεγμονώδη ή αντιβιοτική κρέμα /αλοιφή που προωθεί τη διαδικασία επούλωσης.

 

Ακόμη και αν η φλεγμονή δεν είναι τόσο ενοχλητική, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ιατρικά για την αποφυγή υποτροπών.

 

Εάν συνυπάρχει μια σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, ο γιατρός θα αντιμετωπίσει θεραπευτικά, ταυτόχρονα, το πρόσωπο και το τριχωτό της κεφαλής, στις περισσότερες περιπτώσεις.

 

 

Αμβλυωπία είναι ένας γενικός όρος για διάφορες μορφές προβλημάτων της όρασης και αναπτύσσεται σε μικρότερα παιδιά πιο γρήγορα από ό, τι σε μεγαλύτερα, όταν το ένα μάτι έχει κάποιο πρόβλημα ή δεν χρησιμοποιείται.

 

 

Συχνά η αμβλυωπία εμφανίζεται ως αποτέλεσμα του στραβισμού σε βρέφη όταν το στραβίζον μάτι δεν αντιμετωπιστεί και επομένως δεν χρησιμοποιείται.

 

Όταν οι οπτικές πληροφορίες του στραβίζοντος ματιού δεν τυγχάνουν σωστής επεξεργασίας, για μακρύ χρονικό διάστημα από τον εγκέφαλο, μπορεί αυτό να οδηγήσει σε οργανικές αλλαγές στις οπτικές οδούς και τα αντίστοιχα κέντρα στον εγκέφαλο.

 

Σε αυτήν την περίπτωση, η αρχική οπτική ικανότητα δεν μπορεί πλέον να ανακτηθεί, και τα παιδιά θα πρέπει να φορούν ως ενήλικες γυαλιά ή φακούς επαφής.

 

Ωστόσο, αμβλυωπία μπορεί επίσης να προκύψει ως αποτέλεσμα θολερότητας των φακών ή του κερατοειδούς ή υφιστάμενου αστιγματισμού, υπερμετρωπίας η και μυωπίας. Πάντα επηρεάζεται το πιο αδύναμο από τα δύο μάτια, όταν η αρχική αιτιολογική ασθένεια, δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα.

 

 

Παρακολουθήστε προσεκτικά το παιδί σας. Πώς κινείται με το περπάτημα, το τρέξιμο, το άλμα, το ανέβασμα σκάλας και κατά το υπαίθριο παιχνίδι; Κρατά αντικείμενα με τα οποία παίζει, κοντά στα μάτια του; Από ποια απόσταση διαβάζει βιβλίο; Ποια είναι η γενική ανάπτυξη του παιδιού σας;

 

 

Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας έχει οπτική αδυναμία, μιλήστε με τον παιδίατρό σας. Μπορεί να εξετάσει το παιδί σας εν πρώτης και αν επιβάλλεται, θα σας παραπέμψει σε έναν έμπειρο οφθαλμίατρο αν επιβεβαιώσει τις υποψίες σας.

 

Ο οφθαλμίατρος μπορεί να εξετάσει την όραση του παιδιού σας και να καθορίσει τα αίτια της αμβλυωπίας.

 

Αυτός θα συνταγογράψει γυαλιά, ή θα δοκιμάσει να ενισχύσει το πιο αδύναμο μάτι με κάλυψη του υγιούς ματιού. Επίσης μπορεί να εκτιμήσει αν μια χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη και σε ποια χρονική στιγμή θα πρέπει να γίνει.

 

 

Όσο νωρίτερα αναγνωριστεί η αμβλυωπία και η αιτία της, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν για να σταθεροποιηθεί η όραση του παιδιού σας και να βελτιωθεί.

 

 

Η κριθή είναι μια φλεγμονή των σμηγματογόνων η των ιδρωτοποιών αδένων του βλεφάρου. Τα παιδιά παρουσιάζουν συχνά κριθή, αλλά μπορεί να επηρεάσει και ενήλικες. Εάν αυτή η φλεγμονή παρουσιάζεται επανειλημμένα, ο γιατρός θα πρέπει να εξετάσει κατά πόσον μπορεί να αποκλειστεί ως αιτία ο σακχαρώδης διαβήτης.

 

 

Μια κριθή προκαλείται στις περισσότερες περιπτώσεις από βακτήρια (Staphylococcus). Εάν το παιδί σας πάσχει κατ’ επανάληψη με κριθή, μπορεί αυτό να υποδεικνύει μια έλλειψη υγιεινής, αλλά και μια αδυναμία του ανοσοποιητικού συστήματος ή διαβήτη.

 

 

Αρχικά, εμφανίζεται ένα κοκκινωπό οίδημα (πρήξιμο )στο άνω ή κάτω βλέφαρο.

 

Η φλεγμονή μπορεί να προκύψει εξωτερικά, στην άνω ή κάτω κόγχη ή στο εσωτερικό του βλεφάρου. Αυξημένη δακρύρροια, ευαισθησία στο φως ή μια αίσθηση ξένου σώματος μπορεί να παρουσιαστούν ως συνωδά συμπτώματα.

 

Μετά από μερικές ημέρες παρουσιάζεται ένα κιτρινωπό αποστηματάκι, το οποίο μπορεί να σπάσει. Σε αντίθεση με το χαλάζιο, το οποίο δείχνει αρχικά παρόμοια συμπτώματα, αλλά δεν είναι τόσο επώδυνο, στην κριθή η φλεγμονή αναπτύσσεται πολύ γρήγορα, συχνά διαρκεί περισσότερο και προκαλεί έντονο πόνο.

 

 

Αποτρέψετε το παιδί σας από του να τρίβει τα μάτια ή να τα πιέζει, έτσι ώστε τα να μην μολύνονται. Ο ξηρός θερμός αέρας, για παράδειγμα με μια λάμπα υπερύθρων, μπορεί να επιταχύνει την έξοδο του πύου, και έτσι την γρηγορότερη επούλωση. Μείνετε κατά την ακτινοβόληση με το παιδί σας.

 

Βεβαιωθείτε ότι τα μάτια του παιδιού σας θα παραμείνουν κλειστά, λόγω του κινδύνου των εγκαυμάτων και ότι η απόσταση από τη λάμπα δεν είναι μικρότερη από 40 cm.

 

 

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν αντιμετωπίζετε συχνά νέες μολύνσεις, αν το παιδί σας έχει έντονο πόνο και αν η κριθή δεν παροχετεύεται από μόνη της.

 

Ο παιδίατρος μπορεί να εκτιμήσει τη σοβαρότητα της φλεγμονής και μπορεί να συνταγογραφήσει μια αντιβιοτική αλοιφή για την επιτάχυνση της επούλωσης.

 

Αν η φλεγμονή δεν επουλώνεται παρά τη θεραπεία, ο οφθαλμίατρος μπορεί να διανοίξει τη κριθή με μια μικρή επέμβαση, ώστε να παροχετευτεί το πύον.

 

 

Το χαλάζιο είναι μια χρόνια απόφραξη των σμηγματογόνων αδένων και μπορεί να εμφανιστεί τόσο στα άνω όσο και στα κάτω βλέφαρα.

 

 

Ο πόρος στην κόγχη του βλεφάρου μπορεί να φράξει και να δημιουργηθεί έτσι μια συσσώρευση εκκρίσεων στον αδένα. Ως αποτέλεσμα εμφανίζεται ένα πρήξιμο στο βλέφαρο (όχι στα άκρα όπως στη κριθή).

 

 

Στην αρχή η εξέλιξη είναι παρόμοια με αυτή της κριθής. Το βλέφαρο πρήζεται , και μπορεί να υπάρχει αίσθηση ξένου σώματος, πόνος και φαγούρα.

 

Αυτά τα αρχικά συμπτώματα συνήθως εξαφανίζονται μετά από λίγες μέρες, αφήνοντας μια μικρή διόγκωση των βλεφάρων, η οποία συνήθως είναι ανώδυνη.

 

Μέσα στο βλέφαρο, αναπτύσσεται ένα μικρό οζίδιο που μεγαλώνει κατά τις πρώτες εβδομάδες και μπορεί μερικές φορές να φτάσει το μέγεθος ενός φουντουκιού. Το χαλάζιο μπορεί να συνοδεύεται από φλεγμονή, συχνά όμως αναπτύσσεται χωρίς φλεγμονή.

 

 

Μικρά χαλάζια θεραπεύονται μερικές φορές μετά από μερικές ημέρες από μόνα τους. Εάν επιμένουν για κάποιες βδομάδες, τότε μπορούν να αντιμετωπιστούν με μια χειρουργική επέμβαση με τοπική αναισθησία, επειδή διαφορετικά η όραση μπορεί να επηρεαστεί από την πίεση στον κερατοειδή.

 

Το βλέφαρο αναδιπλώνεται κατά την επέμβαση και το χαλάζιο εξαιρείται μέσω μιας μικρής τομής στο εσωτερικό του βλεφάρου.

 

Για ταχύτερη επούλωση, ο οφθαλμίατρος μπορεί να συνταγογραφήσει μια αντιβιοτική αλοιφή μετά την επέμβαση.

 

 

Μπορείτε να υποστηρίξετε τη διαδικασία επούλωσης, τοποθετώντας καθημερινά υγρές, ζεστές κομπρέσες στο μάτι. Σε περίπτωση που το χαλάζιο, παρά τις ζεστές κομπρέσες, δεν υποχωρεί, συμβουλευτείτε τον οφθαλμίατρο σας, έτσι ώστε να αντιμετωπίσει το χαλάζιο.

 

 

* Ass Prof Dr med Νίκος Μακρίδης  MD,PhD

Ειδικός Παιδίατρος

Διδάκτωρ πανεπιστημίου Βιέννης-Αυστρίας

Επίκουρος Καθηγητής Παιδιατρικής,Παιδιατρικής αιματολογίας,Παιδιατρικής ογκολογίας St. George’s University of London Medical School, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας