Σύνδρομο Horner είναι η κατάσταση κατά την οποία, λόγω βλάβης διαφόρων νεύρων που είναι υπεύθυνα για τη λειτουργία των διαφόρων μυών των ματιών, έχουμε επιπτώσεις στα μάτια.
Με αυτό σημαίνει ότι δεν είναι μια ξεχωριστή ασθένεια, αλλά το αποτέλεσμα μιας άλλης υποκείμενης νόσου.
Ορισμός
Το σύνδρομο Horner πήρε το όνομα του από τον Ελβετό γιατρό Johann Friedrich Horner το 1869 που περίγραψε πρώτος τη συγκεκριμένη κατάσταση. Εκδηλώνεται με ένα συνδυασμό τριών διαφορετικών συμπτωμάτων, και ειδικά μύση της κόρης ( η κόρη γίνεται μικρότερη ), βλεφαρόπτωση ( πτώση του άνω βλεφάρου )και ενόφθαλμος ( ο βολβός του ματιού βυθίζεται ελαφρά ).
Συνήθως τα συμπτώματα περιορίζονται στη μία πλευρά του προσώπου. Λόγω της ύπαρξης τριών συμπτωμάτων, κάποτε το σύνδρομο Horner λέγεται και τριάδα του Horner.
Αίτια
Στο σύνδρομο Horner έχουμε νεύρα τα οποία έχουν πάθει κάποια βλάβη, τα οποία ανήκουν στο λεγόμενο συμπαθητικό αυτόνομο νευρικό σύστημα.
Αυτά τα νεύρα δεν μπορούν να ελεγχθούν συνειδητά, και είναι υπεύθυνα για την διαστολή της κόρης και της μεσοβλεφάριας σχισμής.
Αυτά τα νεύρα βρίσκονται στην περιοχή της κεφαλής και του λαιμού και ελέγχονται από το στέλεχος του εγκεφάλου.
Σε οποιοδήποτε σημείο στη πορεία αυτών των νευρικών ινών από τον εγκέφαλο μέσω του νωτιαίου μυελού και πίσω στο κεφάλι, οποιαδήποτε παθολογική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο Horner.
Έτσι τα νεύρα μπορεί να υποστούν βλάβη από μια αιμορραγική διαταραχή στο στέλεχος του εγκεφάλου, ή από έναν όγκο. Επίσης η λεγόμενη συριγγομυελία, με σχηματισμό κοιλοτήτων στον νωτιαίο μυελό, μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο Horner.
Άλλη αιτία θα μπορούσε να είναι μια βλάβη στο βραχιακό πλέγμα, και ο τραυματισμός στο χέρι στην περιοχή της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Μια συγγενής μορφή του συνδρόμου Horner επίσης, δεν αποκλείεται.
Συμπτώματα και πορεία νόσου
Τυπικά συμπτώματα της σύνδρομο Horner:
Υπερβολική εφίδρωση
Προβλήματα όρασης
Μύση κόρης ματιού
Βλεφαρόπτωση
Ενόφθαλμος
Χαρακτηριστικά του συνδρόμου Horner είναι η μύση, η πτώση και ο ενόφθαλμος, που προκαλούνται από παράλυση των αντίστοιχων μυών. Ένα άλλο σημάδι είναι η διαταραχή της εφίδρωσης του άνω μισού του σώματος.
Στην περίπτωση αυτή, κάποιες νευρικές ίνες που είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο της εφίδρωσης στην περιοχή αυτή, έχουν πάθει βλάβη. Αυτό οδηγεί σε διαφορετικό βαθμό εφίδρωσης στο προσβεβλημένο μέρος του σώματος και το μη προσβεβλημένο.
Ωστόσο, οι ασθενείς που επηρεάζονται, έχουν κατά κύριο λόγο συμπτώματα από τα μάτια. Το μάτι έχει περιορισμένη αντίληψη. Το πεσμένο βλέφαρο περιορίζει το οπτικό πεδίο και μειώνει την τρισδιάστατη όραση.
Επίσης η αλλοίωση των χαρακτηριστικών και της έκφρασης του προσώπου, είναι τις περισσότερες φορές ένας αρνητικός ψυχολογικός παράγοντας για τους ασθενείς.
Η πορεία του συνδρόμου Horner εξαρτάται από την υποκείμενη νόσο. Επιπλέον, ο βαθμός βλάβης των νεύρων έχει να παίξει σημαντικό ρόλο. Με ένα εντελώς αποκομμένο νεύρο, δεν είναι πλέον δυνατό να βελτιωθούν τα συμπτώματα του συνδρόμου Horner.
Διάγνωση
Σε ένα περιστατικό με σύνδρομο Horner,όπου η κλινική εικόνα είναι έντονη, ο γιατρός ήδη θα είναι σε θέση να κάνει τη διάγνωση με την πρώτη ματιά, και το αποδεικνύει στη συνέχεια με τις κατάλληλες εξετάσεις.
Η κόρη του ενός ματιού είναι πιο στενή, το άνω βλέφαρο του ίδιου ματιού είναι πεσμένο και ο ασθενής ακόμα κι αν καταβάλει προσπάθεια, δεν μπορεί εύκολα να σηκώσει το βλέφαρο.
Για επιβεβαίωση της διάγνωσης του συνδρόμου Horner, η διάμετρος της κόρης του ματιού πρέπει να μετρηθεί και στο φως και στο σκοτάδι.
Με τη βοήθεια φαρμακολογικών τεστ ( με σταγόνες στο μάτι, από διάλυμα κοκαΐνης και φολετρίνης ), μπορεί να διαπιστωθεί η διάγνωση και να εντοπιστεί η νευρική βλάβη.
Έτσι, με την εφαρμογή ενός από τα δύο διαλύματα σε σταγόνες, και ανάλογα με το σημείο της νευρικής βλάβης, έχουμε διαφορετική αντίδραση/ διάταση από τη κόρη, και σε σύγκριση με το υγιές μάτι, αλλά και ανάλογα με τον εντοπισμό της βλάβης του νεύρου.
Κάποιες νευρολογικές εξετάσεις μπορεί να απαιτηθούν για να προσδιοριστεί η ζημία σε άλλα νεύρα.
Μια εξέταση αίματος δίνει πληροφορίες για αυξημένους δείκτες φλεγμονής και τους παράγοντες πήξης.
Κατά τη διάγνωση, είναι σημαντικό να επιβεβαιωθεί η αρχική κατάσταση/ νόσος που προκάλεσε το σύνδρομο Horner. Έτσι μπορεί να απαιτηθούν πρόσθετες εξετάσεις, όπως ένα MRI, ένα υπερηχογράφημα ή ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα τύπου Holter.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει άμεση θεραπεία για το σύνδρομο Horner. Αυτό που πρέπει να αντιμετωπιστεί, είναι η ασθένεια/κατάσταση που προκάλεσε τη νευρική βλάβη και ακολούθως το σύνδρομο Horner.
Με την θεραπεία της υποκείμενης νόσου, βελτιώνεται και η συμπτωματολογία του συνδρόμου Horner. Έτσι, η θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την αρχική ασθένειας για κάθε ασθενή.
Δεδομένου ότι τα συμπτώματα του συνδρόμου Horner συνήθως δεν μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά με ένα εντελώς αποκομμένο νεύρο, η θεραπεία θα πρέπει να αρχίζει όσο το δυνατόν συντομότερα.
Μόνο αν η βλάβη στο νεύρο δεν προϋπήρχε για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να ελπίζει κανείς για πλήρη εξαφάνιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου Horner.
Επίσης, δεδομένου ότι οι ασθένειες που προκαλούν το σύνδρομο Horner, είναι συνήθως πολύ σοβαρές, πρέπει με τις πρώτες ενδείξεις ύπαρξης του συνδρόμου Horner,να αναζητηθεί όσο πιο γρήγορα γίνεται, ένας γιατρός που θα αναλάβει το περιστατικό, ούτως ώστε να αποφευχθεί η οποιαδήποτε βλάβη στο μάτι.
Πρόληψη
Μιας και το σύνδρομο Horner οφείλεται σε άλλη ασθένεια, και δεν είναι από μόνο του μια οντότητα, δεν μπορεί να αποτραπεί άμεσα.
Σχετικά με την ανάπτυξη της υποκείμενης νόσου, οι ασθενείς δεν έχουν επίσης καμία δυνατότητα επίδρασης στις περισσότερες περιπτώσεις. Προβλήματα κυκλοφορίας του αίματος, , ένας όγκος ή μια βλάβη στο νευρικό πλέγμα από ένα ατύχημα, συμβαίνουν και με έναν υγιή τρόπο ζωής.
*Ass Prof Dr med Νίκος Μακρίδης MD,PhD
Ειδικός Παιδίατρος
Τηλ 99445245
drmakrides@cablenet.com.cy
Τηλ 22270237
paedicareplus@gmail.com