Οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζουν οι περισσότεροι από μας σήμερα, επιβάλλουν στην γυναίκα ένα πολλαπλό, πολυεπίπεδο και πολύ εξαντλητικό ρόλο που έχει τρεις κύριες πτυχές: εκείνη της εργαζόμενης, της συζύγου και της μητέρας.
Αυτή η πολλαπλή επιβάρυνση της γυναίκας, οι αυξημένες απαιτήσεις της εποχής μας, καθώς και η σοβαρότητα του καθενός ξεχωριστά αλλά και όλων μαζί των ρόλων της σύγχρονης γυναίκας την φορτώνουν με ευθύνες βαριές, γιατί κανένας από τους τρεις ρόλους της δεν επιτρέπει ερασιτεχνισμούς, επιπολαιότητα και επιφανειακή αντιμετώπιση.
Πρόσφατες αλλά και παλιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότερες εργαζόμενες μητέρες ασχολούνται 40 περίπου ώρες με τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις και αφιερώνουν 36 περίπου ώρες την εβδομάδα στο νοικοκυριό, τα παιδιά και τον σύζυγο τους.
Μέσα σε τέτοια στενά χρονικά πλαίσια προσπαθούν οι σημερινές γυναίκες να ισορροπήσουν τους ρόλους τους και να ανταποκριθούν επαρκώς στις υποχρεώσεις τους.
Λίγες όμως είναι αυτές που καταφέρνουν να το καταφέρουν απόλυτα. Αυτό όμως έχει αντίκτυπο στην δική τους, προσωπική ευτυχία και γαλήνη, γιατί αν δεν είναι ικανοποιημένες από την απόδοση τους στον ένα από τους τρεις ρόλους τους, αυτό φαίνεται στην και στην ψυχική τους ηρεμία και ισορροπία και επηρεάζει τη συμπεριφορά τους απέναντι στην οικογένεια.
Για να καταφέρουν οι σύγχρονες γυναίκες να ανταποκριθούν καλύτερα στις επαγγελματικές και οικογενειακές τους υποχρεώσεις, αφιερώνουν ελάχιστο έως καθόλου χρόνο για τον εαυτό τους και στο να κάνουν πράγματα που τις ευχαριστούν.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αισθάνονται μονίμως κουρασμένες, εκ των πραγμάτων απομονώνονται αφού δεν υπάρχει δυνατότητα για κοινωνικές συναναστροφές και δικαίως θεωρούν ότι όλα τα βάρη πέφτουν πάνω τους, με αποτέλεσμα να γίνονται απότομες στη συμπεριφορά τους, ευέξαπτες και νευρικές.
Εξάλλου, η ανεπάρκεια του χρόνου, ο συνεχής αγώνας με το ρολόι, το πιεσμένο πρόγραμμα, τις αγχώνει υπερβολικά και δεν τις αφήνει να απολαύσουν ούτε εκείνες τις ελάχιστες στιγμές που περνούν με τα παιδιά τους.
Από την άλλη, τα παιδιά αισθάνονται παραμελημένα και μόνα. Αυτό επιδρά ξανά πίσω στις γυναίκες κάνοντας τις να νιώθουν πως «κάτι πρέπει να κάνουν για να αλλάξει η κατάσταση».
Πολλές είναι αυτές που τους δημιουργούνται ανυπέρβλητες ένοχές, αισθάνονται ότι δεν είναι καλές μητέρες γιατί δεν περνούν ούτε πολύ, ούτε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους. Η προφανής και αυταπόδεικτη λύση για την βελτίωση της επικοινωνίας είναι η ενασχόληση κατά το υπόλοιπο της ημέρας εποικοδομητικά με τα παιδιά.
Το να οργανώνουμε κοινά προγράμματα, βόλτες κατά τις οποίες δημιουργείται η ευκαιρία για τη συζήτηση όλων των προβλημάτων των παιδιών και η παροχή συμβουλών και η αναζήτηση από κοινού λύσεων, η βοήθεια στα μαθήματα, η αφήγηση ιστοριών, το παιχνίδι με συμμετοχή παιδιών της ίδιας ή παρόμοιας ηλικίας.
Με λίγα λόγια η έλλειψη χρόνου μπορεί μερικώς να αναπληρωθεί με την αυξημένη επίδειξη ενδιαφέροντος για τον τρόπο ζωής του παιδιού τους και την ποιοτική ενασχόληση μαζί του, μέσα στα πλαίσια βέβαια των χρονικών δυνατοτήτων και αντοχών της γυναίκας.
Με την δραστηριοποίηση της γυναίκας στην αγορά εργασίας και την έξοδο της από τα στεγανά του σπιτιού και της οικογένειας έχουν αλλάξει πάρα πολλά πράγματα στην φροντίδα των παιδιών.
Ο σύζυγος και πατέρας θέτει παραδοσιακά την εργασία και την καριέρα του σε απόλυτη προτεραιότητα και εξάλλου η κοινή πεποίθηση είναι ότι σίγουρα δεν μπορεί να τα καταφέρει εξ ίσου καλά με την μητέρα στην φροντίδα των παιδιών.
Σταδιακά, με την επέκταση του ορίου αφυπηρέτησης μειώνεται και η δυνατότητα των συγγενών, παππούδων, γιαγιάδων , θείων κλπ. για την φύλαξη των παιδιών, ενώ παλιότερα τα παιδιά, όταν δούλευαν οι γονείς, τα πρόσεχαν κάποιοι συγγενείς .
Πολύ σημαντικός παράγων είναι επίσης, ότι τώρα πια έχει αλλάξει η ιδέα ότι οι γονείς πρέπει να υποτάξουν τα πάντα, ακόμα και την επαγγελματική τους σταδιοδρομία στην φροντίδα για τα παιδιά.
Σήμερα, οι εργαζόμενοι γονείς είναι υποχρεωμένοι να βρουν εναλλακτικές λύσεις για την φύλαξη των παιδιών.
Βέβαια δεν υπάρχει απόλυτα βολική και διαθέσιμη λύση για όλες τις οικογένειες, ούτε και μπορεί να είναι σύμφωνη η κάθε λύση με τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω της καθεμιάς οικογένειας.
Σήμερα υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι φροντίδας του παιδιού όταν και οι δύο γονείς είναι εργαζόμενοι:
το παιδί μένει με παραμάνα-οικιακή βοηθό, παππού, γιαγιά ή άλλο συγγενή στο σπίτι
εισάγεται σε νηπιαγωγείο ή παιδικό σταθμό
αγοράζονται υπηρεσίες από παραμάνα η οποία αναλαμβάνει τη φροντίδα παιδιών στο σπίτι της
οι γονείς νιώθουν ικανοποιημένοι και ήρεμοι όταν γνωρίζουν την ποιότητα της επίβλεψης που έχει το παιδί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Κάθε ένας από τους προσφερόμενους τρόπους έχει μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα:
το πιο καλύτερο θα ήταν το παιδί να μην φεύγει από τον δικό του χώρο που του είναι οικείος νιώθει άνεση και ασφάλεια γιατί τον γνωρίζει καλύτερα. Η οικονομική πλευρά είναι επίσης πολύ σημαντική και το ευνοϊκότερο είναι όταν το προσέχει κάποιος συγγενής.
Τα μειονεκτήματα είναι:
Η παραμάνα είναι ίσως ανειδίκευτη, επομένως δεν έχει κατάλληλες γνώσεις για την φροντίδα του παιδιού.
Αν οι γονείς βασίζονται για την φύλαξη του παιδιού σε συγγενικά η σε φιλικά πρόσωπα, ίσως την συγκεκριμένη περίοδο να μην είναι κανείς διαθέσιμος, οπότε επαφίεται η φροντίδα του παιδιού κάθε φορά και σε διαφορετικό πρόσωπο, πράγμα που του δημιουργεί ανασφάλεια και άγχος.
Η αλλαγή της παραμάνας είναι κάτι ιδιαίτερα αρνητικό για το παιδί που αναγκάζεται να συνηθίσει, να προσαρμοστεί και να εμπιστευτεί τις άγνωστες γυναίκες που εμφανίζονται κατά διαστήματα και παίζουν τον ίδιο (αρκετά σημαντικό) ρόλο στη ζωή του.
Ένα άλλο, σημαντικό μειονέκτημα είναι ότι το παιδί δεν συναναστρέφεται με ομηλίκους του.
Επομένως δεν κοινωνικοποιείται σωστά, γιατί το πλέον ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη του είναι η συμμετοχή σε κοινότητα άλλων παιδιών της ίδιας ή παρόμοιας ηλικίας. Πολλές φορές παρατηρείται ακόμα και καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας και της έκφρασης του, μιας και η επαφή που έχει με τους ενήλικες είναι κατά πολύ διαφορετική από αυτή που έχει με τα παιδιά.
Στα νηπιαγωγεία και τους βρεφικούς σταθμούς το πλεονέκτημα είναι το σταθερό ωράριο, κάτι που είναι σημαντικό τόσο για τα παιδιά όσο και για τις μητέρες, γιατί από τη μια τα παιδιά αισθάνονται ασφάλεια με την σταθερότητα στο πρόγραμμα και τις δραστηριότητες τους, από την άλλη οι μητέρες γνωρίζουν ότι ως μια σταθερή και συγκεκριμένη ώρα το παιδί θα μένει στο νηπιαγωγείο.
Το προσωπικό είναι ως επί το πλείστον άρτια καταρτισμένο, γνωρίζει όλα όσα είναι αναγκαία για τη φροντίδα και τη ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού. Το περιβάλλον διαμορφωμένο σύμφωνα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού, με τα ασφαλή παιχνίδια και τα ενδιαφέροντα παραμύθια και έτσι τα παιδιά συμμετέχουν με χαρά στην ομαδική ζωή.
Πολύ σημαντικό είναι επίσης ότι συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του παιδιού, δίνει την ευκαιρία να δημιουργηθούν φιλίες, να αναπτυχθεί η ομιλία και η δημιουργικότητα, η δε εκπαίδευση που λαμβάνει είναι σημαντική για την προετοιμασία του για το σχολείο και την μετέπειτα του ζωή.
Τα μειονεκτήματα είναι ότι το παιδάκι αναγκάζεται να μετακινηθεί από το οικείο περιβάλλον του σπιτιού του, υπάρχει το πρόβλημα της μεταφοράς και της προσαρμογής του ωραρίου τον γονέων στο ωράριο του σχολείου.
Σ’ αυτά προστίθεται βεβαίως και η οικονομική επιβάρυνση της οικογένειας.
Τα κέντρα ημερήσιας φροντίδας των παιδιών πρέπει να έχουν ποιοτικά προσεγμένα και ποσοτικά επαρκή γεύματα, να είναι προσεγμένες και αυστηρά τηρούμενες οι προδιαγραφές υγιεινής και να συμβάλλουν με θετικό τρόπο στην αρμονική ψυχοσωματική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.
+2
* Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου