Αθλητής και προπονητής ξοδεύουν αρκετές ώρες κάθε μέρα μαζί, είτε στην προπόνηση, για την προετοιμασία του αθλητή, είτε κατά την διάρκεια του αγώνα, ο ένας να δίνει οδηγίες και ο άλλος να εκτελεί. Επομένως, η σχέση μεταξύ των δύο, αποτελεί σημαντικό κριτήριο και κατασταλτικό παράγοντα για την εξέλιξη του αθλητή.
Έχουν όμως όλοι οι αθλητές και προπονητές καλή σχέση μεταξύ τους; Ποια πρέπει να είναι η ιδανική σχέση μεταξύ αθλητή και προπονητή;
Κάθε προπονητής πρέπει να έχει υπόψιν ότι ο κάθε αθλητής που έχει απέναντι του είναι διαφορετικός. Τι εννοώ; Οτι δηλαδή κάθε αθλητής είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα.
Έτσι ο προπονητής θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα πρέπει να επικοινωνεί με διαφορετικό τρόπο με τον κάθε αθλητή του. Θα πρέπει δηλαδή, να χτίσει διαφορετική σχέση. Τα θεμέλια αυτής της σχέσης θα πρέπει να μπαίνουν από πολύ νωρίς, δηλαδή από τον καιρό που ξεκινά η προετοιμασία του αθλητή.
Στην αρχή κάθε νέας χρονιάς θα πρέπει να θέτουν μαζί από κοινού στόχους – βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους- , τους οποίους θα προσπαθούν να εκπληρώσουν και κατά την διάρκεια της προπόνησης αλλά και κατά την διάρκεια κάθε αγώνα.
Ο προπονητής επίσης θα πρέπει να γνωρίζει πως να ενθαρρύνει, να επιβραβεύει και να παρακινεί τον κάθε αθλητή του ξεχωριστά.
Η ανατροφοδότηση αποτελεί επίσης σημαντικό στοιχείο αφού κάθε προπονητής θα πρέπει να δίνει ανατροφοδότηση μετά από κάθε αγώνα και προπόνηση, έτσι ώστε ο αθλητής να ξέρει τα θετικά και τ’ αρνητικά στοιχεία της απόδοσής του, καθώς επίσης και που θα πρέπει να εστιάσει την προσοχή του στο επόμενο διάστημα έτσι ώστε να βελτιωθεί.
Κάθε προπονητής, θα πρέπει να έχει ως πρωταρχικό του μέλημα την σταδιακή εξέλιξη της απόδοσης του αθλητή, αλλά και ως φιλοσοφία του ότι : η συμμετοχή στον αθλητισμό στοχεύει πρώτα στην εξέλιξη και στην αυτό-βελτίωση του κάθε αθλητή, και ότι δια μέσου αυτής, θα επέλθει και η βελτίωση της απόδοσης.
Κάθε αθλητής, ως ξεχωριστή προσωπικότητα που είναι, χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση.
Ιδιαίτερα, στις αναπτυξιακές ηλικίες οι προπονητές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί για το πως προσεγγίζουν και συμπεριφέρονται στους αθλητές τους, αφού μια ανάρμοστη ή λανθασμένη συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει τον αθλητή ακόμα και στην εγκατάλειψη.
Οι αθλητές, θα πρέπει να νιώθουν και να βλέπουν ότι ο προπονητής σέβεται και ότι εκτιμά κάθε τους προσπάθεια, ότι τους επικροτεί και τους δίνει κίνητρα για να συνεχίσουν.
Η επικοινωνία δηλαδή, μεταξύ των δύο διαδραματίζει σημαντικό και καταλυτικό παράγοντα, στην ανέλιξη και εξέλιξη του αθλητή.
Η έλλειψη επικοινωνίας οδηγεί τον αθλητή στο να χάνει τον προσανατολισμό και τα κίνητρα του, να δυσκολεύεται να ακολουθήσει σωστά το πρόγραμμα της προπόνησης και να νιώθει γενικά συγχυσμένος και απογοητευμένος.
Ένα πολύ συχνό φαινόμενο που παρατηρούμε, είναι τους μικρούς αθλητές που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο.
Οι μικροί συχνά θέλουν να εγκαταλείψουν κάθε προσπάθεια, διότι ενώ προσπαθούν καθημερινά, ο προπονητής τους, για διάφορους λόγους, δεν τους δίνει την ευκαιρία να συμμετέχουν.
Κάποιος θα έλεγε ότι υπάρχουν άλλοι καλύτεροι συμπαίχτες που δικαιούνται την συμμετοχή .
Ο προπονητής στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να εξηγήσει και να συζητήσει με τον κάθε αθλητή γιατί δεν τον επιλέγει ως βασικό, τι περιμένει από αυτόν, και τι θα πρέπει να βελτιώσει στην προπόνηση, έτσι ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στις προσδοκίες του ιδίου αλλά και του αγώνα.
Παράλληλα, ο προπονητής μπορεί να εξηγήσει στον κάθε αθλητή και για ποιους άλλους λόγους δεν τον επιλέγει εάν ο αθλητής δεν επιλέγεται για λόγους απόδοσης.
Για παράδειγμα, ένας λόγος μπορεί να είναι η συμπεριφορά του αθλητή απέναντι στον προπονητή και τους συμπαίχτες του, έτσι ο προπονητής με αυτό τον λόγο θέλει να τον τιμωρήσει..
Ο κάθε αθλητής, είναι καλό να γνωρίζει που και σε πιο τομέα συγκεκριμένα θα πρέπει να βελτιωθεί έτσι ώστε να ξέρει που να στοχεύσει για να γίνει καλύτερος, και να έχει κίνητρο σε κάθε προπόνηση να βελτιωθεί, να ξεπερνά τον εαυτό του και να γίνεται καλύτερος.
Μ΄ αυτό τον τρόπο, προπονητής και αθλητής ξεκινούν να χτίζουν την δική τους σχέση..
Εν κατακλείδι, η σχέση αθλητή και προπονητή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην απόδοση του πρώτου.
Η σχέση των δύο πρέπει να προυποθέτει αμοιβαία εμπιστοσύνη, σεβασμό και σωστή επικοινωνία.
Κάθε προπονητής θα πρέπει να κάνει σαφές στους αθλητές του ότι τα επιθυμητά αποτελέσματα, τα πρωταθλήματα και τα ρεκόρ έρχονται μέσα από την αυτό-βελτίωση, και την σταδιακή εξέλιξη.
* Θάλεια Παναγή
Associate Lecturer at UCLan Cyprus
ΜSc Αθλητική Ψυχολογία
ΜΑ Κλινική –Συμβουλευτική Ψυχολογία
Thalia@clearmindpro.com