Το σηπτικό σοκ είναι μία κατάσταση που συμβαίνει ως επιπλοκή μιας λοίμωξης, κατά τη διάρκεια της οποίας οι τοξίνες μπορεί να ξεκινήσουν μια φλεγμονώδη απόκριση σε όλο το σώμα.
Εμφανίζεται συχνότερα σε ηλικιωμένα άτομα σε εκείνους που έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πιστεύεται πως η φλεγμονή που προκύπτει από σήψη προκαλεί μικροσκοπικούς θρόμβους αίματος που μπορεί να εμποδίσουν το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά να φτάσουν στα ζωτικά όργανα. Το αποτέλεσμα είναι η ανεπάρκεια των οργάνων, που προκαλεί ένα βαθύ σηπτικό σοκ. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πτώση της πίεσης του αίματος (υπόταση) και να οδηγήσει σε θάνατο. Για την ακρίβεια το σηπτικό σοκ είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες θανάτου παγκοσμίως, καθώς εξαιτίας του πεθαίνει ένα άτομο κάθε 3,5 δευτερόλεπτα, ενώ ετησίως καταγράφονται περίπου 20 με 30 εκατομμύρια θάνατοι, αριθμός που ξεπερνά τα θύματα του καρκίνου του μαστού και του παχέος εντέρου μαζί.
Οι γιατροί έχουν εντοπίσει τρία στάδια της σήψης:
• Σήψη, που συμβαίνει όταν μια μόλυνση φθάνει στην κυκλοφορία του αίματος και προκαλεί φλεγμονή σε όλο το σώμα
• Σοβαρή σήψη, που συμβαίνει όταν η μόλυνση διαταράσσει τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο ή τα νεφρά, οδηγώντας σε ανεπάρκεια των οργάνων. Οι θρόμβοι αίματος προκαλούν γάγγραινα (νέκρωση του ιστού) στα χέρια, τα πόδια, τα δάχτυλα χεριών και ποδιών
• Σηπτικό σοκ, όταν η αρτηριακή πίεση μειώνεται σημαντικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστική, καρδιακή, ή οργανική ανεπάρκεια και θάνατο.
Ποια είναι τα συμπτώματα του σηπτικού σοκ
Εάν είχατε πρόσφατα κάνει κάποια χειρουργική επέμβαση, γυρίσατε σπίτι και αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα, είναι αναγκαία η άμεση ιατρική θεραπεία. Όσο νωρίτερα υπάρξει θεραπεία με αντιβιοτικά και ενδοφλέβια υγρά, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα επιβίωσης από σηπτικό σοκ.
Τα συμπτώματα του σηπτικού σοκ είναι τα ακόλουθα:
• Κηλίδες, πανάδες
• Αισθητά μικρότερη ποσότητα ούρων
• Σύγχυση
• Αναπνευστικά προβλήματα
• Ανώμαλη λειτουργία της καρδιάς, όπως αίσθημα παλμών ή ταχυκαρδία
• Ρίγη εξαιτίας της πτώσης της θερμοκρασίας του σώματος
• Ακραία αδυναμία ή ζαλάδα
Τι μπορεί να προκαλέσει το σηπτικό σοκ
Η σήψη μπορεί να προκληθεί από οποιοδήποτε είδος λοίμωξης: Βακτηριακή, μυκητιασική ή ιική. Οι βακτηριακές λοιμώξεις συχνά αναπτύσσονται ενώ ένα άτομο είναι ακόμα στο νοσοκομείο.
Η σήψη προέρχεται συνήθως από:
• Λοιμώξεις στην κοιλιακή χώρα ή το πεπτικό σύστημα
• Λοιμώξεις των πνευμόνων, όπως πνευμονία, βρογχίτιδα ή λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος, οι οποίες είναι υπεύθυνες για περίπου το 25% των περιπτώσεων
• Λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος
• Λοίμωξη του αναπαραγωγικού συστήματος
Ορισμένοι παράγοντες, όπως η ηλικία ή προηγούμενη ασθένεια μπορεί να θέσουν κάποιον σε μεγαλύτερο κίνδυνο για σηπτικό σοκ. Πρόκειται για μια κατάσταση ιδιαίτερα διαδεδομένη σε νεογέννητα, ηλικιωμένους ή έγκυες γυναίκες και άτομα με καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, λόγω του ιού HIV ή θεραπειών για τον καρκίνο.
Επιπλέον, οι ακόλουθοι παράγοντες καταστούν επίσης πιο πιθανό ένα άτομο να αναπτύξει σηπτικό σοκ:
• Μεγάλη χειρουργική επέμβαση ή μακροχρόνια νοσηλεία (αυξημένος κίνδυνος βακτηρίων)
• Διαβήτης
• Χρήση ναρκωτικών με ένεση
• Ασθενείς που είναι ήδη πολύ άρρωστοι και βρίσκονται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας
• Έκθεση σε επεμβατικές συσκευές, όπως καθετήρες ή ενδοφλέβιοι αναπνευστικοί σωλήνες, που μπορούν να εισάγουν βακτήρια στο σώμα
Ποιες εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση σηπτικού σοκ
Εάν έχετε συμπτώματα σήψης, το επόμενο βήμα είναι να γίνουν εξετάσεις για να καθοριστεί πόσο μακριά έχει προχωρήσει η λοίμωξη. Η διάγνωση γίνεται συχνά με εξέταση αίματος. Αυτό το είδος εξέτασης μπορεί να προσδιορίσει εάν είναι παρών οποιοσδήποτε από τους παρακάτω παράγοντες:
• Βακτήρια στο αίμα
• Προβλήματα με την πήξη του αίματος που οφείλονται σε χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων
• Περίσσεια προϊόντων αποβλήτων στο αίμα
• Μη φυσιολογική ηπατική ή νεφρική λειτουργία
• Μειωμένη ποσότητα οξυγόνου
• Ηλεκτρολυτικές διαταραχές
Ανάλογα με τα συμπτώματά σας και τα αποτελέσματα της εξέτασης αίματος υπάρχουν κι άλλες εξετάσεις που μπορεί να θελήσει ο γιατρός να γίνουν, προκειμένου να προσδιοριστεί η πηγή της λοίμωξης. Αυτές περιλαμβάνουν:
• Εξέταση ούρων
• Εξέταση έκκρισης της πληγής (αν υπάρχει ανοιχτή περιοχή που φαίνεται μολυσμένη)
• Εξέταση έκκρισης βλέννας (για να διαπιστωθεί τι είδους μικρόβιο υπάρχει πίσω από τη μόλυνση)
• Εξέταση εγκεφάλου και εγκεφαλονωτιαίου υγρού
Στις περιπτώσεις που η πηγή της μόλυνσης δεν προσδιοριστεί από τις παραπάνω εξετάσεις, ένας γιατρός μπορεί να προχωρήσει σε περαιτέρω εξετάσεις που είναι οι ακόλουθες:
• Ακτίνες Χ, οι οποίες επιτρέπουν σε ένα γιατρό να πάρει μια καλή εικόνα των πνευμόνων
• Αξονική τομογραφία (CT), που δίνει στο γιατρό μια άποψη των πιθανών μολύνσεων στο επιγάστριο, σε περιοχές του παγκρέατος ή του εντέρου
• Υπερηχογράφημα, που επιτρέπει σε έναν γιατρό να δει τυχόν λοιμώξεις στη χοληδόχο κύστη ή στις ωοθήκες
• Μαγνητική τομογραφία που δίνει μια άποψη για τυχόν λοιμώξεις των μαλακών μορίων, όπως τα νωτιαία αποστήματα
Πώς θεραπεύεται το σηπτικό σοκ
Όσο νωρίτερα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η σήψη, τόσο πιο πολλές είναι οι πιθανότητες επιβίωσης. Μόλις διαγνωστεί η σηψαιμία, το πιο πιθανό είναι ο ασθενής να οδηγηθεί στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Οι γιατροί χρησιμοποιούν μια σειρά από φάρμακα για τη θεραπεία του σηπτικού σοκ, όπως:
• Eνδοφλέβια αντιβιοτικά για την καταπολέμηση της λοίμωξης
• Φάρμακα για τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων που βοηθούν στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης
• Ινσουλίνη για την σταθεροποίηση του σακχάρου στο αίμα
• Κορτικοστεροειδή για να αντιμετωπιστεί η φλεγμονή
Μεγάλες ποσότητες ενδοφλέβιων υγρών θα πρέπει να χορηγούνται για την πρόληψη της αφυδάτωσης και για να βοηθήσουν στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Ένας αναπνευστήρας για την αναπνοή μπορεί επίσης να είναι αναγκαίος. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να διεξαχθεί για να αφαιρέσει μία πηγή μόλυνσης, όπως η αποστράγγιση ενός αποστήματος που είναι γεμάτο πύον ή η αφαίρεση μολυσμένων ιστών.
Συμπερασματικά
Το σηπτικό σοκ είναι μια σοβαρή κατάσταση και περισσότερο από το 50% των περιπτώσεων οδηγεί σε θάνατο. Οι πιθανότητες επιβίωσης από το σηπτικό σοκ εξαρτώνται από την πηγή της μόλυνσης, από το πόσα ζωτικά όργανα έχουν επηρεαστεί και πόσο σύντομα θα λάβει κανείς θεραπεία, μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.