Τι είναι η φωνή;
Η φωνή είναι το αποτέλεσμα του εκπνεόμενου αέρα από τους πνεύμονες, ο οποίος περνώντας από το λάρυγγα δονεί τις φωνητικές χορδές με αποτέλεσμα να παράγεται φωνή.
Η φωνή χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω:
- Ένταση, δηλαδή τη δύναμη της φωνής
- Ύψος, δηλαδή τον τόνο της φωνής
- Ποιότητα, δηλαδή αν η φωνή ακούγεται βραχνή, ασθμαίνουσα, έχει τρέμουλο, σπασίματα, σταθερότητα
Φυσιολογική φωνή, είναι αυτή που έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Η φωνητική νότα έχει καθαρότητα
- Δεν είναι βραχνή, ασθμαίνουσα ή πιεσμένη
- Είναι ακουστή ακόμα και σε περιβάλλοντα με υψηλά επίπεδα θορύβου
- Είναι ανάλογη της ηλικίας και του φύλου
- Εκπληρεί γλωσσικούς και παραγλωσσικούς ρόλους για την ικανοποίηση του ομιλητή (π.χ. γέλιο)
- Έχει σταθερότητα και δεν αλλάζει κανένα από τα χαρακτηριστικά της, είτε κατά την έναρξη της φωνής, είτε κατά την συνεχόμενη ομιλία
- Έχει αντοχή τόση, ώστε να χρησιμοποιείται στην εργασία και στην κοινωνική ζωή, χωρίς να εμφανίζει κόπωση.
Η ομιλία απαιτεί τον συντονισμό της αναπνοής με την ταυτόχρονη χρήση αρκετών ομάδων μυών. Όπως και σε οποιαδήποτε άλλη άσκηση του ανθρώπινου σώματος, έτσι και στην ομιλία, η κακή καιπαρατεταμένη χρήση των μυών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.
Αίτια που μπορεί να επηρεάσουν τη φωνή μου.
Πολλοί παράγοντες μπορεί να αποτελούν αιτίες διαταραχών της φωνής. Βασικές αιτίες είναι:
- Κατάχρηση των φωνητικών χορδών
- Η ομιλία σε θορυβώδες περιβάλλον. Η υπερβολικά δυνατή φωνή και η παρατεταμένη χρήση της φωνής όπως μετά από έντονες ζητωκραυγές σε ένα αγώνα ποδοσφαίρου μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινά βραχνή φωνή.
- Μετά από τραυματισμό πιθανή παράλυση φωνητικών χορδών.
- Κακή χρήση φωνής π.χ πολύ δυνατή φωνή ή η χρήση ενός επιπέδου
Συχνότητας, υπερβολικά υψίφωνου ή ακόμα και πολύ βαρύτονου
- Ακατάλληλος τρόπος αναπνοής
- Υπερβολικό κάπνισμα.
- Κατάχρηση αλκοόλ.
- Συγκεκριμένα επαγγέλματα όπου η φωνή αποτελεί το βασικό εργαλείο στην εργασία τους όπως εκπαιδευτικοί, ιερείς, τραγουδιστές, δημοσιογράφοι, τηλεφωνήτριες, δικηγόροι είναι ευάλωτα άτομα σε φωνητικές διαταραχές.
Ποιες είναι η ποιο συχνές παθήσειςπου σχετίζονται με φωνητικές χορδές;
- Οίδημα , πρήξιμο των φωνητικών χορδών μετά από κακή χρήση
- Όζοι - Κάλοι των φωνητικών χορδών
- Πολύποδες των φωνητικών χορδών - Κύστεις των φωνητικών χορδών
Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα φωνητικών διαταραχών που απαιτούν την άμεση επέμβαση ειδικού;
Αν υπάρχει βραχνάδα , πόνος ή δυσφορία στην περιοχή του λάρυγγα αλλά και οποιαδήποτε αλλαγή στη φωνή που διαρκεί περισσότερο από δύο βδομάδες, που δεν συνδέετε με αλλεργία ή κρυολόγημα, τότε συστήνετε ιατρική εξέταση από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο. Ο γιατρός μαζί με το λογοπαθολόγο θα αποφασίσουν το είδος της θεραπείας που συστήνετε στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Πώς αντιμετωπίζονται οι φωνητικές διαταραχές;
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την συγκεκριμένη αιτία. Πολλές διαταραχές βελτιώνονται αισθητά με τη λογοθεραπεία . Άλλες αντιμετωπίζονται με συνδυασμό των υπηρεσιών Λογοπαθολόγου με ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο. Σε περίπτωση που η φωνητική διαταραχή έχει φτάσει σε βαθμό ώστε να χρειάζεται χειρουργική επέμβαση επιβάλλετε μετεγχειρητική αγωγή από λογοπαθολόγο για να αποφευχθεί η επανεμφάνιση του προβλήματος.
Ποιος ο ρόλος του Λογοπαθολόγου ;
O Λογοπαθολόγος είναι εξειδικευμένος και σε θέση να αξιολογήσει, να διαγνώσει και να προτείνει πρόγραμμα θεραπείας σε άτομα με φωνητικές διαταραχές χωρίς τη χορήγηση φαρμάκων, ώστε να αλλάξει τη μέθοδο παραγωγής του λόγου του για να βελτιώσει τον ήχο της φωνής και για να επιλύσει τα προβλήματα.
Πως ένα άτομο με φωνητική διαταραχή μπορεί να αποφασίσει ποιο είδος βοήθειας είναι το καλύτερο για την περίπτωση του;
Τo άτομο θα πρέπει να συμβουλευτεί τον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο όσο και το λογοπαθολόγο, εφόσον για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτείται η στενή συνεργασία μεταξύ των ειδικών.
Σας δίνουμε μερικές οδηγίες με σκοπό να σας βοηθήσουν να προλάβετε και να ξεπεράσετε πιο γρήγορα τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζετε σχετικά με τη φωνή σας.
- Μην καπνίζετε. Η θερμότητα και τα εισπνεόμενα χημικά προκαλούν φλεγμονή.
- Πίνετε αρκετό νερό. Ολόκληρος ο μηχανισμός της φώνησης (στόμα, λαιμός, φωνητικές χορδές και πνεύμονες) χρειάζεται ύγρανση για να λειτουργήσει σωστά.
- Μειώσετε την κατανάλωση αλκοόλ , καφέ και τσαγιού καθώς και τα τρία προάγουν την ξηρότητα και επομένως την μη σωστή λειτουργία των φωνητικών χορδών.
- Αποφεύγετε καραμέλες, μπορεί να προσφέρουν μια προσωρινή ανακούφιση σε κάποια ενοχλήματα στο λαιμό αλλά στην ουσία ξηραίνουν περισσότερο την περιοχή και αναπαραγάγουν το πρόβλημα. Αντίθετα η τσίχλα βοηθάει σημαντικά στην τοπική ενυδάτωση της περιοχής, καθώς ερεθίζονται οι σιελλογόνοι αδένες και παράγουν περισσότερο σάλιο, προσφέροντας μια φυσική προστασία.
- Περιορίσετε τον τακτικό και από συνήθεια καθαρισμό του λαιμού. Όταν το κάνουμε αυτό είναι σαν να αναγκάζουμε τις φωνητικές χορδές να χτυπάει η μία βίαια την άλλη. Αυτό μπορεί να τους προκαλέσει βλάβες προκαλώντας φλεγμονή και τοπικό ερεθισμό.
- Περιορίσετε και ελέγξετε την ένταση της φωνής σας.
- Φροντίσετε να έχετε όσο το δυνατόν καλύτερη αναπνοή από τη μύτη. Μία κακή ρινική αναπνοή, λόγω π.χ κοινού κρυολογήματος, δεν επιτρέπει να μοιράζεται το στόμα με τη μύτη το φορτίο της αναπνοής, και προκαλεί επιβάρυνση αποκλειστικά του στόματος ξηραίνοντας έτσι περισσότερο τις φωνητικές χορδές, ιδίως το βράδυ.
* Ελένη Μουγιάρη
Λογοπαθολόγος-Λογοθεραπεύτρια Bsc-MSc
Μέλος του Συλλόγου Εγγεγραμμένων Λογοπαθολόγων Κύπρου (ΣΥΕΛΚ).
email: eleni_mougiari@hotmail. Τηλ. 99768673