Γνωρίζεις όσα πρέπει για το άσθμα;

Το άσθμα είναι μια κοινή και δυνητικά σοβαρή χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του αναπνευστικού συστήματος η οποία προκαλεί παροδική στένωση των βρόγχων με αποτέλεσμα να εμφανίζεται δύσπνοια.

 

Η στένωση των βρόγχων, που μπορεί να εμφανισθεί μετά από έκθεση σε πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα, οφείλεται τόσο σε βρογχόσπασμο (σπασμό των λείων μυών που περιβάλλουν τους βρόγχους), όσο και σε φλεγμονώδη διήθηση του βρογχικού τοιχώματος, με αποτέλεσμα αφ’ ενός πάχυνση του τοιχώματος από οίδημα και διήθηση από φλεγμονώδη κύτταρα, και αφ’ ετέρου απόφραξη του αυλού από βύσματα βλέννης.

 

 

Το άσθμα χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα επεισόδια δύσπνοιας, συριγμού (σφύριγμα στην αναπνοή ιδιαίτερα στην εκπνοή), βήχα και βάρος (δυσφορία) στο στήθος. Τα συμπτώματα αυτά ποικίλουν σε σοβαρότητα και συχνότητα από άτομο σε άτομο. Μπορεί να συμβούν αρκετές φορές σε μια μέρα ή εβδομάδα και για μερικά άτομα επιδεινώνονται  κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας ή τη νύχτα ή νωρίς το πρωί.

 

 

Οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες που επιδεινώνουν το άσθμα είναι: η ρύπανση του περιβάλλοντος-κλιματολογικές συνθήκες, ο καπνός του τσιγάρου, ερεθιστικές ουσίες όπως αρώματα, καλλυντικά, λακ, καθαριστικές ουσίες, ιογενείς λοιμώξεις , η άσκηση, αλλεργιογόνα που βρίσκονται στο περιβάλλον είτε εποχιακά όπως η γύρη των λουλουδιών  είτε ολοετή όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και το τρίχωμα των ζωών, ψυχολογικοί παράγοντες όπως έντονη χαρά ή λύπη  και τέλος ορισμένα φάρμακα όπως η ασπιρίνη τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και μια κατηγορία φαρμάκων για την υπέρταση οι β-αποκλειστές (b-blockers)  που μπορεί να προκαλέσουν βρογχόσπασμο.

 

Η διάγνωση του άσθματος γίνεται με τη λήψη του ιστορικού και τα συμπτώματα του ασθενούς, καθώς επίσης και με την ανταπόκριση που εμφανίζει στη θεραπεία που προτείνει ο Πνευμονολόγος.

 

Ωστόσο πολλές φορές χρειάζεται να γίνουν κάποιες εξετάσεις προκειμένου να βοηθήσουν στη διάγνωση του άσθματος.

Οι εξετάσεις αυτές είναι: 

 

Η Σπιρομέτρηση μετράει τη λειτουργία των πνευμόνων αξιολογώντας τη ροή του αέρα μέσα σε αυτούς. Αποτελεί την πλέον ειδική εξέταση για τη διάγνωση, την παρακολούθηση και την επιλογή της θεραπείας για το βρογχικό άσθμα.

 

Γίνεται με το ροόμετρο το οποίο μετράει τη μέγιστη ροή του αέρα που μπορεί ο ασθενής να πετύχει σε μια δυναμική εκπνοή και τα οποία χρησιμεύουν κυρίως για την παρακολούθηση της αναπνευστικής λειτουργίας στο σπίτι, ιδιαίτερα σε ασθενείς με δύσκολα αντιμετωπιζόμενο άσθμα.

 

Στη δοκιμασία πρόκλησης χορηγείται στον ασθενή εισπνεόμενη ουσία σε αυξανόμενες δόσεις προκειμένου να καταγραφεί η αντίδραση (βρογχόσπασμος) του αναπνευστικού συστήματος του ασθενή, σε αυτή την ουσία. Ανάλογα με το αποτέλεσμα εξάγει  ο ιατρός χρήσιμα συμπεράσματα που βοηθούν στη διάγνωση ή στον αποκλεισμό του άσθματος.

 

Μπορεί να γίνει με δερματικές δοκιμασίες ή με ειδικές εξετάσεις αίματος.

 

Είναι χρήσιμος έλεγχος διότι εντοπίζονται οι πιθανοί ερεθιστικοί παράγοντες που επιδεινώνουν το άσθμα και τους οποίους γνωρίζοντας τους ο ασθενής, μπορεί να τους αποφύγει. (πχ. οικιακή σκόνη, ακάρεα, γύρη, κλπ).

 

 

Το άσθμα θεραπεύεται, αλλά δεν ιάται με την κυριολεκτική σημασία των λέξεων. Αυτό σημαίνει ότι σήμερα ο ασθματικός ασθενής με την κατάλληλη θεραπεία μπορεί να ελαχιστοποιήσει τις επιπτώσεις από τη νόσο του και να απολαμβάνει την ίδια ποιότητα ζωής με αυτήν ενός φυσιολογικού ατόμου

 

Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα χρειάζονται δύο κατηγορίες φαρμάκων: (1) φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς (ανακουφιστικά φάρμακα) και (2) φάρμακα για τη μείωση της φλεγμονής των αεραγωγών και τη μείωση των παροξύνσεων (ρυθμιστικά φάρμακα).

 

Ανακουφιστικά είναι τα φάρμακα που θα πάρεις όταν έχεις έντονα συμπτώματα (π.χ. δύσπνοια) ή μια κρίση άσθματος. Τα φάρμακα αυτά ονομάζονται βρογχοδιασταλτικά. Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα είναι οι β-διεγέρτες ταχείας έναρξης δράσης και τα αντιχολινεργικά βραχείας δράσης.

 

Ρυθμιστικά είναι τα φάρμακα που πρέπει να παίρνεις για να σταματήσεις την φλεγμονή των αεραγωγών και να προλάβεις την εμφάνιση συμπτωμάτων και κρίσεων. Χρησιμοποιούνται συνήθως μια ή δυο φορές την ημέρα και δεν πρέπει να τα σταματάς όταν το άσθμα σου είναι ελεγχόμενο ,παρά μόνο μετά από συνεννόηση με τον γιατρό σου.

 

Οι κυριότερες κατηγορίες ρυθμιστικών φαρμάκων είναι τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, τα βρογχοδιασταλτικά μακράς δράσης, τα αντιλευκοτριένια, η θεοφυλλίνη, το μονοκλωνικό αντίσωμα εναντίον της IgE,και τα κορτικοστεροειδή από το στόμα.

 

Απαραίτητη προϋπόθεση για να πετύχουμε  τον έλεγχο του άσθματος είναι η στενή συνεργασία με το Πνευμονολόγο μας , που θα μας συστήσει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή και θα μας  δώσει οδηγίες για αποφυγή  εμφάνισης κρίσεων.  

 

Η αποτυχία αναγνώρισης και αποφυγής ερεθισμάτων που οδηγούν σε στένωση των αεραγωγών, μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή, οδηγώντας σε μια κρίση άσθματος με αιφνίδια επιδεινούμενη ασθματική συμπτωματολογία, αναπνευστική δυσχέρεια ή ακόμη και θάνατο.

 

 

 

* Πνευμονολογική Εταιρεία Κύπρου