Πρόσφατα τέθηκε ερώτημα από την Επιτροπή Πληροφοριών της Αμερικανικής Γερουσίας, κατά πόσο η στέρηση ύπνου σε κρατούμενους θεωρείται βασανιστήριο.
Το γεγονός που ταρακούνησε τους υψηλά ιστάμενους των ΗΠΑ αφορούσε κρατούμενους που κατηγορούνταν για τρομοκρατία, οι οποίοι αναγκάστηκαν να μείνουν ξύπνιοι για 180 ώρες, ως μέθοδο της CIA για να τους κάνει να «μιλήσουν» και να παραδεχτούν τις κατηγορίες.
Τουλάχιστον πέντε από αυτά τα άτομα παρουσίασαν παραισθήσεις, τρέμουλο και αφόρητους πόνους.
Η απάντηση στο ερώτημα της Γερουσίας, ήρθε μέσα από το ψυχολογικό περιοδικό Psychology Today όπου οι επιστήμονες δήλωσαν ότι δεν χωράει καμία αμφιβολία: η στέρηση ύπνου είναι αδιαμφισβήτητα μια μέθοδος βασανιστική!
Συγκεκριμένα, η στέρηση ύπνου είναι ίσως από τα χειρότερα βασανιστήρια που μπορεί να υποστεί το άτομο αφού επηρεάζει ταυτόχρονα την ψυχική αλλά και την σωματική του υγεία.
Μπορεί να φαντάζει πιο αποδεκτή από την σωματική κακοποίηση, μπορεί όμως να αποβεί πιο οδυνηρή εάν φτάσει στα άκρα.
Τα παραδείγματα ως προς το τι προκαλεί η απουσία ύπνου δεν σταματούν εδώ!
Μπορούμε να πάμε πίσω σε πυρηνικά ατυχήματα που έγιναν από «νυσταγμένους» χειριστές, μέχρι την καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου Challenger το 1986.
Για ποιο λόγο συμβαίνει όμως αυτό; Τι είναι ο ύπνος, από πού προέρχεται και ποιος ο ρόλος του στη ζωή μας;
Ο ύπνος είναι μια περίπλοκη εγκεφαλική διαδικασία που η έναρξη της εξαρτάται από ένα 24ωρο βιολογικό ρολόι.
Το βιολογικό μας ρολόι ρυθμίζεται από χημικές ουσίες όπως για παράδειγμα η μελατονίνη, ορμόνη υπεύθυνη για την υπνηλία όπου επιβραδύνει τον μεταβολισμό πριν τον ύπνο, μειώνει την θερμοκρασία του σώματος και την ροή του αίματος στον εγκέφαλο και χαλαρώνει τους μύες.
Ένα βρέφος κοιμάται περίπου 18 ώρες την ημέρα.
Καθώς μεγαλώνουμε οι συνήθειες του ύπνου μας αλλάζουν αφού το βιολογικό μας ρολόι πηγαίνει μπροστά κάνοντας μας να θέλουμε να κοιμηθούμε αλλά και να ξυπνήσουμε αργότερα.
Εξού και η δυσκολία πολλών να σηκωθούν από το κρεβάτι το πρωί, τους «πλακώνει» το πάπλωμα, ενώ το βράδυ μένουν να κοιτάνε το ταβάνι με τα μάτια ορθάνοιχτα!
Έπειτα από πολλές νευρολογικές μελέτες, η επιστήμη έχει καταλήξει ότι ο ύπνος χωρίζεται σε πέντε στάδια που εναλλάσσονται κυκλικά.
Στα πρώτα δύο στάδια είναι ο ελαφρύς ύπνος όπου αρχικά το άτομο είναι μεταξύ ύπνου και ξύπνιου και έπειτα οι κινήσεις των ματιών σταματούν.
Μπαίνοντας στο τρίτο και τέταρτο στάδιο, στον βαθύ ύπνο δηλαδή, σταματά και η όποια μυϊκή δραστηριότητα ενώ τα μάτια αδρανοποιούνται.
Εάν κάποιος ξυπνήσει στα μέσα του τέταρτου σταδίου αισθάνεται αποπροσανατολισμένος και αδύναμος τα πρώτα λεπτά.
Ο βαθύ ύπνος είναι και το στάδιο που το άτομο ξεκουράζεται και αναζωογονείται.
Τέλος είναι η φάση των γρήγορων κινήσεων των ματιών, όπου ενώ τα μάτια είναι κλειστά, κινούνται γρήγορα και προς διάφορες κατευθύνσεις, η αναπνοή γίνεται ακανόνιστη και οι χτύποι της καρδίας αλλά και η αρτηριακή πίεση αυξάνονται.
Σε αυτό το στάδιο είναι που εμφανίζονται τα όνειρα, αλλά και οι νυχτερινές στύσεις στον άντρα όπως και η κλειτοριδική διόγκωση στη γυναίκα.
Ο ύπνος δεν είναι επιλογή! Μας είναι απαραίτητος!
Ο ύπνος είναι πρωταρχική βιολογική ανάγκη για όλα τα πλάσματα του πλανήτη.
Συμφωνούμε ότι ο ανθρώπινος ο οργανισμός είναι μια άρτια μηχανή με τέλεια αρχιτεκτονική σχεδίαση, και λειτουργεί με βάση μιας έμφυτης βιολογικής προσαρμογής, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.
Αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι είναι άτρωτο!
Η όποια κακομεταχείρισή του, αργά η γρήγορα εμφανίζεται και το κόστος της ζημιάς, τεράστιο.
Η έλλειψη ύπνου λοιπόν είναι αμέλεια και ασέβεια ως προς την «μηχανή» αυτή και η ζημιά περιλαμβάνει κόπωση, παραισθήσεις, έλλειψη συγκέντρωσης, εμφάνιση ψυχικών ασθενειών, σωματική βλάβη και άλλα.
Συγκεκριμένα, μελέτες έχουν ταυτίσει την έλλειψη ύπνου με λοιμώξεις αφού καταστέλλει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, το πρόσωπο μας φαίνεται θαμπό και κουρασμένο, τα κύτταρα δεν οξυγονώνονται σωστά και αυξάνεται το βάρος μας αφού τείνουμε να τρώμε περισσότερο ενώ ο μεταβολισμός μας υπολειτουργεί.
Επιπλέον, πιο πρόσφατες έρευνες έχουν συνδέσει την έλλειψη ύπνου τόσο με επιπλοκές στο διαβήτη όσο και με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας.
Όπως ανέφερε η ερευνήτρια του κέντρου ύπνου στο Σαν Πάολο της Βραζιλίας: «Αν γνώριζαν οι άνθρωποι τι συμβαίνει στο σώμα εκείνου από τον οποίο λείπει ύπνος, θα αναθεωρούσαν την άποψή τους ότι ο ύπνος αποτελεί χάσιμο χρόνου ή ότι είναι απλώς για τους τεμπέληδες».
Σήμερα, πολλοί από εμάς θεωρούμε τον ύπνο πολυτέλεια ή απλά «χασούρα» μέσα στο πολυάσχολο καθημερινό μας πρόγραμμα που περιλαμβάνει κοινωνικές δραστηριότητες, εργασιακές ευθύνες και οικογενειακές υποχρεώσεις.
Δεν τον διεκδικούμε, παρά μόνο παραδινόμαστε σε αυτόν μόνο όταν δεν μπορούμε να τον αποφύγουμε άλλο!
Εντούτοις είναι από τις πιο βασικές ανάγκες του ατόμου, είναι η λειτουργία που μας «επιβάλλει» την ξεκούραση, το σώμα και το μυαλό αναζωογονούνται καθιστώντας μας σε πλήρη εγρήγορση και αποδοτικότητα την επόμενη μέρα.
Οφείλουμε να «ακούμε» το σώμα μας και τις ανάγκες που αυτό έχει, θέτοντας αυτές ως προτεραιότητα.
Πηγές:
*Θάνος Ασκητής, Ιατρικό Κέντρο ψυχικής και σεξουαλικής υγείας, συμβουλευτική γραμμή επικοινωνίας 77 77 28 77