Η ‘Ψωρίαση’, είναι μια αυτοάνοσος φλεγμονώδης δερματοπάθεια που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στις μέρες μας. Η Παγκόσμια Ημέρα Ψωρίασης (29 οκτωμβρίου), μας βρίσκει φέτος, όπως και τα τελευταία χρόνια, με μια σημαντική έξαρση των περιστατικών ψωρίασης, καθώς χρόνο με το χρόνο τα περιστατικά που παρουσιάζονται, αυξάνονται όλο και περισσότερο.
Η σημερινή ψυχολογική πίεση και το καθημερινό άγχος, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην οικονομική πίεση των ημερών μας, έχουν πυροδοτήσει την εκδήλωση ψωρίασης και έχουν αυξήσει τα περιστατικά υποτροπών της.
Τι είναι όμως η ψωρίαση;
Η Ψωρίαση είναι μια αυτοάνοσος , φλεγμονώδης δερματοπάθεια, αγνώστου αιτιολογίας μη θανατηφόρα, με υφέσεις και εξάρσεις, που προσβάλει το 2%-3% του πληθυσμού παγκοσμίως. Στην Κύπρο έχουμε περίπου 15000 άτομα που πάσχουν από ήπιας μέχρι σοβαρής μορφής ψωρίαση.
Η Ψωρίαση είναι μια δερματοπάθεια που δεν οφείλεται σε κάποιο ιό, μικρόβιο ή παράσιτο (όπως η ψώρα που μεταδίδεται) κι επομένως ΔΕΝ είναι μεταδοτική.
Το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική, έχει ως αποτέλεσμα οι πάσχοντες να υφίστανται σημαντική ψυχοκοινωνική επιβάρυνση με αποτέλεσμα η κακή ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς να επηρεάζει τη Ψωρίαση.
Η νόσος εμφανίζεται όταν τα κύτταρα στην εξωτερική στοιβάδα του δέρματος αναπαράγονται πιο γρήγορα από το κανονικό και συσσωρεύονται στην επιφάνεια του δέρματος.
Τα νέα κύτταρα, μη βρίσκοντας χώρο, επικάθονται το ένα στο άλλο, δημιουργώντας κηλίδες στο δέρμα, χρώματος κόκκινου, σκεπασμένου από λεπτές πλάκες λεπιδώδους υφής, χρώματος ασημί ή λευκού.
Έτσι, οι αλλοιώσεις αυτές στην επιφάνεια του δέρματος παρουσιάζονται ως ερυθηματώδεις , κνησμώδεις πλάκες καλυπτόμενες από αργυρόχροα λέπια.
Εμφανίζεται κυρίως στους αγκώνες, στα γόνατα , στο σώμα, στο τριχωτό της κεφαλής, στα νύχια , στα γεννητικά όργανα, ενώ μπορεί να εμφανιστεί και σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του σώματος.
Επίσης σε βαριά μορφή η νόσος μπορεί να επηρεάσει και τις αρθρώσεις και να δημιουργήσει την ψωριασικη αρθρίτιδα η οποία προκαλεί έντονους πόνους και δυσλειτουργίες των προσβαλλόμενων αρθρώσεων.
Οι σύνηθεις ηλικίες εμφάνισης της είναι μεταξύ 18 και 40 ετών, αν και μπορεί να παρουσιασθεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Στατιστικά πάντως, η εμφάνιση της ψωρίασης κάτω από την ηλικία των 10 ετών είναι εξαιρετικά σπάνια.
Η ψωρίαση οφείλεται κυρίως σε κληρονομική προδιάθεση. Εάν και οι δύο γονείς έχουν ψωρίαση τότε οι πιθανότητες να εμφανίσει και το παιδί είναι αυξημένες.
Στην περίπτωση που έχει ο ένας μόνο γονιός οι πιθανότητες είναι λιγότερες, αλλά όχι και καθόλου.
Προδιάθεση υπάρχει ακόμα και όταν η νόσος υπάρχει και σε μακρινούς συγγενείς αλλά οι πιθανότητες εμφάνισης είναι αρκετά μειωμένες.
Στους αιτιολογικούς παράγοντες επίσης εκτός από την κληρονομική προδιάθεσης, που μπορεί να ξυπνούν και να διεγείρουν την εμφάνιση ή υποτροπή της νόσου συγκαταλέγονται:
1. Οι Ενδογενείς Παράγοντες όπως οι λοιμώξεις (π.χ στρεπτοκοκκικές), οι μεταβολικές διαταραχές (παχυσαρκία), το στρες (κακή ψυχολογική κατάσταση) , τα φάρμακα (π.χ b-blockers, ) καταναλωτικές ουσίες (π.χ κάπνισμα και αλκοόλ) και
2. Οι Εξωγενείς παράγοντες όπως οι κλιματολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες και οι τραυματισμοί (φαινόμενο Koebner) = Σε άτομα με συγκεκριμένες δερματοπάθειες, όπως η ψωρίαση, μετά τον τραυματισμό υγιούς δέρματος δημιουργείται στο συγκεκριμένο σημείο, νέα βλάβη η οποία κλινικά και ιστοπαθολογικά είναι πανομοιότυπη με αυτήν της υποκείμενης νόσου. Το φαινόμενο αυτό ορίζεται ως φαινόμενο Κoebner ή ισομορφικό φαινόμενο.
Επίσης οι ασθενείς με ψωρίαση εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για:
-Παχυσαρκία
-Σακχαρώδη διαβήτη
-Υπέρταση
-Αυξημένη καρδιαγγειακή θνησιμότητα (από στεφανιαία νόσο, ΑΕΕ, πνευμονική εμβολή)
-Κατάθλιψη (5.5% εμφανίζουν αυτοκτονικό ιδεασμό)
Η ψωρίαση δεν επηρεάζει τη γονιμότητα και την εγκυμοσύνη. Απαιτείται όμως προσοχή στη χρήση φαρμάκων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι κλινικοί τύποι που εμφανίζονται στην ψωρίαση είναι:
Κοινή – κατα πλάκας =
κνησμός, ερυθρές πλάκες καλυπτόμενες από αργυρόχροα λέπια (αγκώνες –γόνατα , κορμός)
• Σταγονοειδής = κνησμός και ερυθρές κηλίδες με λέπια ( σώμα , χέρια, πόδια )
• Ανάστροφος = διαβρωμένο ερυθρό δέρμα σε περιοχές όπως μασχάλες, κάτω από τους μαστούς και βουβωνική χώρα.
• Ψωρίαση τριχωτού κεφαλής= πλάκες με άσπρα λέπια στο κεφάλι , συχνά κνησμώδεις.
• Ψωρίαση Όνυχων = λευκές , αιμορραγικές, κιτρινοπράσινες κηλίδες , βλάβες στα νύχια με αποκόλληση νυχίου και υπερκεράτωση.
• Ερυθροδερμική
= ερυθρό δέρμα (σώμα) και υποθερμία .
• Δακτυλοειδής = δακτυλοειδείς βλάβες στο σώμα με κνησμό.
• Φλυκταινώδης (Παλαμών - πελμάτων)
= φλύκταινες, πυρετός, κακουχία και απολέπιση στις παλάμες και πέλματα
Γενικευμένη φλυκταινώδης Von Zumbusch = φλύκταινες και απολέπιση γενικά σε όλο το σώμα , χέρια –πόδια) με πυρετό και κακουχία.
Η ψωρίαση, εκτός από το δέρμα, μπορεί να προσβάλλει όμως και τις αρθρώσεις. Περίπου 30% των ασθενών με ψωρίαση εμφανίζουν ψωριασική αρθρίτιδα. Η ψωριασική αρθρίτιδα προσβάλλει συνήθως τις μικρές αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών.
Οι αρθρώσεις παρουσιάζονται οιδηματώδεις και επώδυνες. Μερικές φορές προσβάλλονται κι άλλες αρθρώσεις όπως στον αγκώνα, ισχίο προκαλώντας έτσι λειτουργικές και ανατομικές δυσλειτουργίες στις αρθρώσεις αυτές.
Η διάγνωση της ψωρίασης γίνεται κατόπιν κλινικής εξέτασης από το δερματολόγο, η οποία συνοδεύεται από πλήρες ιστορικό του ασθενούς. Υπάρχουν όμως κάποιες περιπτώσεις που μπορεί να χρειαστεί να γίνει βιοψία δέρματος.
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει οριστική αντιμετώπιση της νόσου, υπάρχουν όμως διάφορες θεραπείες που μπορούν να βελτιώσουν σε μεγάλο βαθμό την κατάσταση κρατώντας την σε ύφεση.
Υπάρχουν 5 διαφορετικές κατηγορίες θεραπειών για την ψωρίαση:
Τοπική Θεραπεία με διάφορα τοπικά σκευάσματα (π.χ τοπικά κορτικοστεροειδή, Vit D –καλσιποτριόλη)
Φωτοθεραπεία ( PUVA-UVA)
Συστηματική θεραπεία (από το στόμα- κυκλοσπορίνη,μεθοτρεξάτη, ασιτρετίνη, κ.α).
Λουτροθεραπεία: Η θάλασσα λόγω της ψηλής συγκέντρωσης άλατος στο νερό σε συνδυασμό με την ηλιακή ακτινοβολία βοηθούν στην αντιφλεγμονώδη δράση των κυττάρων που δημιουργούν την ψωρίαση κρατόντας την σε ύφεση.
Βιολογικοί παράγοντες: Καθαρό δέρμα σε σύντομο χρονικό διάστημα και καλύτερη ποιότητα ζωής υπόσχονται στους πάσχοντες από ψωρίαση οι Νέες ενέσιμες Θεραπείες των Βιολογικών παραγόντων με πολύ καλά αποτελέσματα, σημαντική βελτίωση και υποχώρηση των συμπτωμάτων της νόσου.
Ετσι οι ασθενείς με ψωρίαση έχουν μια πολύ καλή επιλογή να δοκιμάσουν αυτές τις νέες θεραπείες αν έχουν αποτύχει σε άλλες θεραπείες που έχουν υποβληθεί, πάντοτε όμως με την καθοδήγηση του ειδικού Ιατρού.
Τι είναι οι βιολογικοί παράγοντες?
Οι βιολογικοί παράγοντες είναι μεγάλα μόρια-όχι απλές χημικές ενώσεις-παρόμοιες με αυτές που είναι στον οργανισμό μας και διεγείρουν ή εμποδίζουν τη δράση άλλων μορίων του οργανισμού μας.
Οι βιολογικοί παράγοντες είναι κυρίως πρωτεϊνες που χωρίζονται σε 3 κατηγορίες, τα αντισώματα, τις πρωτεϊνες σύντηξης και τις ανασυνδυασμένες κυταροκίνες.
Ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους, έχουν σαν στόχο είτε τη στόχευση Τ κύτταρων, ή τη στόχευση κυταροκινών, που συμμετέχουν στην παθογένεση της ψωρίασης.
Αυτό που διαφοροποιεί τα βιολογικά φάρμακα από τις υπόλοιπες θεραπείες είναι το γεγονός ότι είναι πιο επιλεκτικά στη δράση τους , έτσι, ενώ είναι πολύ αποτελεσματικά δεν προκαλούν έντονη τοξικότητα σε ζωτικά όργανα (ήπαρ/νεφροί), όπως συμβαίνει με άλλες συστηματικές χρόνιες θεραπείες..
Η συμβολή του δερματολόγου στην αντιμετώπιση της ψωρίασης, εναπόκειται στην ανεύρεση ενός εξατομικευμένου θεραπευτικού προγράμματος με τους παράγοντες αυτούς , που να βοηθά τον ασθενή ώστε να αντιμετωπίσει και να καταπολεμήσει τη νόσο.
Η Δερματολογική & Αφροδισιολογική Εταιρεία Κύπρου, όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, με την στήριξη των χορηγών της (Novartis κλπ ) στα πλαίσια της παγκόσμιας ημέρας Ψωριασης 29η Οκτωβρίου, έχει αρχίσει εδώ και μερικές μέρες την ενημερωτική της εκστρατεία.
Στόχος μας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψωρίασης, είναι να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε όσο πιο απλά μπορούμε, ασθενείς και κοινό, ώστε να δοθεί η απαραίτητη προσοχή, κατανόηση και επίγνωση της Νόσου.
Αν και η Ψωρίαση δεν μπορεί να αποθεραπευτεί οριστικά , οι ασθενείς, με τη βοήθεια του Δερματολόγου τους, μπορούν να αντιμετωπίσουν και να καταπολεμήσουν σε μεγάλο βαθμό την δερματοπάθεια αυτή, ώστε να έχουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Τα βιολογικά φάρμακα τα οποία παρέχουν μια νέα αντιμετώπιση της Ψωρίασης έχουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα, με σημαντική βελτίωση και πολλές φορές υποχώρηση των συμπτωμάτων της ασθένειας.
Το πιο σημαντικό όμως μήνυμα που θέλουμε να δώσουμε στο κοινό, είναι ότι πρέπει να γνωρίζει ότι η Ψωρίαση, δεν είναι ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΗ, επομένως τα άτομα που πάσχουν από Ψωρίαση, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αντιμετωπίζονται με προκατάληψη, να στιγματίζονται ή να περιθωριοποιούνται από τo κοινωνικό σύνολο, αλλά να στηρίζονται και να αγκαλιάζονται από αυτό.
*Δρ.Κωνσταντίνος Π. Συμεωνίδης M.D
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος
Μέλος της Δερματολογικής &Αφροδισιολογικής Εταιρείας Κύπρου.
Skinlab Clinic Tel. 22356160