Σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία:
1. Η ΧΑΠ είναι η 5η αιτία θανάτου παγκοσμίως και θα ανέβει στην 3η έως το 2020.
2. Ευθύνεται κάθε χρόνο για περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους στον πλανήτη μας και εκτιμάται ότι προκαλεί παγκοσμίως περισσότερες από 29 εκατομμύρια χρόνια ζωής σε συνθήκες αναπηρίας (disability-adjusted life-years).
3. Το συνολικό κόστος σε φάρμακα, νοσηλείες και για την όλη αντιμετώπιση της νόσου είναι τεράστιο (π.χ. στις ΗΠΑ ξοδεύονται 24 δις. δολάρια ετησίως)
4. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε την ΧΑΠ σε μία από τις 5 πιο επικίνδυνες αρρώστιες της επόμενης χιλιετίας και συντονίζει προσπάθειες για την αντιμετώπισή της, όπως αυτή με το ακρωνύμιο GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease).
Διαπιστώσεις για την Ελλάδα
1. 9 ενήλικες καπνιστές στους 100 στην χώρα μας πάσχουν από τη νόσο (8.4%), δηλαδή περίπου 600000 Έλληνες νοσούν
2. Το 56% δηλαδή 300000 αυτών δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν.
3. Οι μισοί πάσχοντες συνεχίζουν να καπνίζουν
4. Οι άνδρες πάσχουν 2,5 φορές περισσότερο από τις γυναίκες 11,6% έναντι 4,8%
Τι προκαλεί την ΧΑΠ
Το κάπνισμα, ενεργητικό και παθητικό, αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου για την ΧΑΠ. Τώρα τελευταία όμως με την οικονομική κρίση η χρήση τζακιών, σομπών κλπ επιδεινώνει σοβαρά το πρόβλημα ιδίως στα αστικά κέντρα επιδεινώνοντας τα συμπτώματα τους.
Τα συμπτώματα της ΧΑΠ (βήχας, πτύελα, δύσκολη αναπνοή στην προσπάθεια) χαρακτηρίζονται από ύπουλη εμφάνιση και σταδιακή επιδείνωση.
Το πρόβλημα με τα συμπτώματα είναι ότι έχουν τόσο ύπουλη εμφάνιση έτσι ώστε οι πάσχοντες για κάποια χρόνια τα θεωρούν λανθασμένα σαν μία φυσιολογική συνέπεια του καπνίσματος και της ηλικίας που αυξάνεται και να μην καταφεύγουν στον πνευμονολόγο για να εξεταστούν και να υποβληθούν σε σπιρομέτρηση που είναι η εξέταση που αποκαλύπτει την νόσο.
Κύπρος
Το τσιγάρο είναι το αίτιο στο 85-90% των περιπτώσεων, σύμφωνα με τον δρ Αντρέα Ζαχαριάδη (Πνευμονολόγο, Ειδικό Διαταραχών Ύπνου, Senior Lecturer (Pulmonology) στο European University Cyprus, Πνευμονολογικό Κέντρο Λευκωσίας) ενώ για το άλλο 10% φταίνε άλλοι παράγοντες, όπως πχ η μόλυνση του περιβάλλοντος ή η εισπνοή καπνών από καυσόξυλα, κάρβουνα, σόμπες.
Γενικά, είναι από εισπνοή βλαπτικών ουσιών ενώ υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό στο οποίο η καταστροφή των πνευμόνων οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες.
"Όταν είχαμε κάνει και μια μελέτη εδώ στην Κύπρο, βρήκαμε ότι οι μισοί από αυτούς που είχαν την ΧΑΠ δεν το ήξεραν, αφού ενδεχομένως να ήταν ακόμα σε αρχικά στάδια."
Το δυστύχημα είναι ότι η ΧΑΠ δεν δίνει συμπτώματα από την αρχή. Πρέπει να προχωρήσει και να καταστρέψει ένα 50-60% των βρόγχων για να χτυπήσει το καμπανάκι.
Όταν είχαμε κάνει και μια μελέτη εδώ στην Κύπρο και ψάξαμε ποια είναι τα στοιχεία στα κυπριακά δεδομένα -είναι από τις λίγες αρρώστιες για τις οποίες έχουμε επίσημα επιδημιολογικά στοιχεία στην Κύπρο-, βρήκαμε ότι οι μισοί από αυτούς που είχαν την ΧΑΠ δεν το ήξεραν, αφού ενδεχομένως να ήταν ακόμα σε αρχικά στάδια.
H ΧΑΠ είναι μία πάθηση των πνευμόνων η οποία προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή σύμφωνα με τον γιατρό Ζαχαριάδη.
Οι ασθενείς με ΧΑΠ παρουσιάζουν στενότερους και καταστραμένους αεραγωγούς (οι σωλήνες μεταφοράς του αέρα εντός των πνευμόνων).
Έτσι παρουσιάζουν χρόνια δύσπνοια και κούραση.
Η ΧΑΠ μπορεί να αποτελεί σοβαρότητο πρόβλημα για την υγεία. Δεν θεραπεύεται πλήρως και συνήθως επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Εντούτοις, υπάρχουν θεραπείες που βοηθούν στα συμπτώματα. Ίσως να έχετε ακούσει τη ΧΑΠ να αποκαλείται με τους όρους “χρόνια βρογχίτιδα” ή “εμφύσημα”. Αυτές είναι οι δύο μορφές της νόσου ουσιαστικά.
Ποιες είναι οι αιτίες της ΧΑΠ;
H συχνότερη αιτία της ΧΑΠ είναι το κάπνισμα.
Άλλα αίτια είναι η εισπνοή τοξικών καπνών ή αερίων και η ατμοσφαιρική ρύπανση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ΧΑΠ;
Αρχικά, μπορεί κάποιος να μην παρουσιάζει καν συμπτώματα.
Αργότερα όμως, κι όσο η νόσος προχωρά μπορεί να εμφανιστούν τα ακόλουθα:
Δυσκολία στην αναπνοή – δύσπνοια κυρίως κατά τη σωματική δραστηριότητα
Συριγμός – ένας ήχος όπως το σφύριγμα κατά τη διάρκεια της αναπνοής
Βήχας και παραγωγή φλεγμάτων – πτυέλων
Επιπλέον, ασθενείς με ΧΑΠ εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για τα εξής:
Λοιμώξεις αναπνευστικού, π.χ. πνευμονία
Καρκίνο του πνεύμονα
Καρδιολογικά Προβλήματα
Οστεοπόρωση
Κατάθλιψη
Υπάρχει κάποιο τεστ που μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της ΧΑΠ;
Ναι. Ο γιατρός σας θα σας συστήσει να υποβληθείτε σε “σπιρομέτρηση”. Κατά τη σπιρομέτρηση, παίρνετε μια βαθιά εισπνοή και στη συνέχεια φυσάτε γρήγορα και δυνατά μέσα σε ένα σωλήνα.
Ένα μηχάνημα που είνα ενωμένο με το σωλήνα υπολογίζει το ποσό του αέρα που φυσήξατε και το πόσο γρήγορα έγινε αυτό.
Εάν τα αποτελέσματα της σπιρομέτρησης είναι παθολογικά, ο γιατρός θα σας χορηγήσει φάρμακο υπό τη μορφή των εισπνεόμενων σπρέυ. Μετά από περίπου 15-20 λεπτά θα επαναλάβετε τη σπιρομέτρηση.
Αυτό θα βοηθήσει το γιατρό σας να διαπιστώσει εάν πάσχετε από ΧΑΠ ή άλλη πάθηση του αναπνευστικού, π.χ. άσθμα. Οι ασθενείς με άσθμα συνήθως κατά το δεύτερο τεστ εμφανίζουν φυσιολογικά αποτελέσματα σε αντίθεση με τους ασθενείς με ΧΑΠ στους οποίους τα αποτελέσματα παραμένουν παθολογικά.