Με την αλλαγή του καιρού και την επιστροφή από τις καλοκαιρινές διακοπές, πολύς κόσμος αρχίζει να ταλαιπωρείται από φθινοπωρινές πνευμονολογικές παθήσεις, όπως το απλό κρυολόγημα, η γρίπη και ορισμένες αλλεργίες.
Απλό κρυολόγημα
Το απλό κρυολόγημα προκαλείται από διάφορους ιούς και μπορεί να παρουσιαστεί ολόχρονα.
Η συχνότητα των περιστατικών αρχίζει να αυξάνεται όμως το φθινόπωρο με την αλλαγή του καιρού (κρύο, βροχή) και κορυφώνεται το χειμώνα.
Δεν γνωρίζουμε ακριβώς γιατί το κρυολόγημα είναι φθινοπωρινή/χειμερινή πάθηση.
Ξέρουμε όμως, ότι μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω διασποράς σταγονιδίων που προέρχονται από τη μύτη ή το στόμα, όπως π.χ. μετά από βήξιμο ή φτάρνισμα ή ακόμα και με έντονη συνομιλία.
Αυτά τα σταγονίδια μπορούν να παραμείνουν εναέρια, έτσι όταν είμαστε σε κλειστούς ή συνωστισμένους χώρους, που είναι πιο πιθανό σ’ αυτή την εποχή, η μετάδοση γίνεται πιο εύκολα.
Η μετάδοση μπορεί ακόμα να γίνει αγγίζοντας μια μολυσμένη επιφάνεια και μεταφέροντας τον ιό στο πρόσωπο (συγκεκριμένα στα μάτια/μύτη/στόμα).
Συμπτώματα: Βήχας, φτάρνισμα, συμφόρηση της μύτης , πονόλαιμος, κούραση, μυαλγία, πονοκέφαλος.
Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν για μια με δύο βδομάδες, αν και κάποτε ο βήχας μπορεί να παραμείνει για πολύ περισσότερο.
Ο βήχας αυτός δεν είναι ανησυχητικός αλλά αν υπάρχει χρόνιος (ή ανησυχητικός για τον ασθενή) βήχας, συστήνεται οπωσδήποτε επαφή με πνευμονολόγο.
Θεραπεία: Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία, καθώς οι ιώσεις είναι αυτοπεριοριστικές. Μπορεί να χορηγηθεί συμπωματική θεραπεία, όπως παυσίπονα, αντιβηχικά, βλεννοδιαλυτικά, σπρέι για τη μύτη κ.α.
Συστήνεται ξεκούραση και ενυδάτωση. Οι αντιβιώσεις δεν έχουν κανένα ρόλο στην αντιμετώπιση κρυολογήματος.
Πρόληψη: Βασική καθαριότητα, όπως πλύσιμο χεριών. Αποφυγή επαφής, εάν γίνεται, με άτομα που πάσχουν από κρυολόγημα.
Συστήνεται η κάλυψη της μύτης και του στόματος με χαρτομάντηλο όταν υπάρχει βήχας/φτάρνισμα/έκκριση από τη μύτη και πλύσιμο χεριών μετά το πέταγμα του χαρτομάντηλου, για αποφυγή μετάδοσης.
Γρίπη
Η γρίπη μεταδίδεται με τον ίδιο τρόπο όπως το απλό κρυολόγημα (μέσω διασποράς σταγονιδίων) και έτσι παρουσιάζεται σε παρόμοια χρονική περίοδο.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται εποχιακή επιδημία γρίπης, η οποία διαρκεί συνήθως μερικές βδομάδες.
Συνήθως παρατηρείται πρώτα έξαρση των παιδικών περιστατικών, καθώς αυτά είναι πιο επιρρεπή, αφού το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν έχει έρθει ακόμα σε επαφή με τον ιό της γρίπης. Ο ιός μεταδίδεται και στους ενήλικες και τέλος στους πιο ηλικιωμένους.
Η γρίπη παραμένει λιγότερο κοινή, αλλά πιο σοβαρή από το απλό κρυολόγημα.
Συμπτώματα: Ξαφνικός ψηλός πυρετός, τρέμουλο, πονόλαιμος, συμφόρηση της μύτης, μυαλγία, πονοκέφαλος, έλλειψη όρεξης, έντονη κούραση.
Τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν για 1 βδομάδα ή περισσότερο. Σε μερικές περιπτώσεις η γρίπη μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές, όπως βρογχίτιδα, ιογενή ή βακτηριακή πνευμονία, πνευμονική ανεπάρκεια ή ακόμα και σε θάνατο.
Οι επιπλοκές είναι πιο συνήθεις σε άτομα με χρόνιες παθήσεις, π.χ. άσθμα, χρόνια πνευμονική ανεπάρκεια, καρδιολογικά προβλήματα, άτομα με διαβήτη ή με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων έγκυων γυκαικών, νηπίων και ηλικιωμένων.
Θεραπεία: Για ορισμένα είδη γρίπης, μπορεί να χορηγηθεί θεραπεία κατά του ιού, η οποία πρέπει να δοθεί μέσα σε περιθώριο 48 ωρών για να είναι αποτελεσματική. Μπορεί να χορηγηθεί συμπωματική θεραπεία, όπως περιγράφεται πιο πάνω.
Πρόληψη: Υπάρχει εμβόλιο κατά της γρίπης που συστήνεται σε ασθενείς με χρόνια προβλήματα, έγκυους και άτομα άνω των 65 ετών. Επιπλέον, μπορεί να χορηγηθεί θεραπεία κατά του ιού σε άτομα που ήρθαν σε κοντινή επαφή με ασθενείς γρίπης. Σε νοσοκομεία, χρησιμοποιούνται γάντια, ποδιές και αναπνευστικές μάσκες, για την προστασία του προσωπικού και των άλλων αρρώστων. Η μη φαρμακευτική πρόληψη είναι παρόμοια με αυτήν του κρυολογήματος.
Αλλεργίες
Το φθινόπωρο μπορεί να παρατηρηθεί επιδείνωση της αλλεργίας στα ακάρεα της οικιακής σκόνης (house dust mite) και στα κατοικίδια, καθώς σταματούμε να περνάμε πολλή ώρα έξω, έτσι ερχόμαστε σε πιο κοντινή ή και σε συνεχή επαφή με αλλεργιογόνα στο σπίτι/σε κλειστούς χώρους.
Αυτοί που πάσχουν συνήθως από αλλεργία στη γύρη, παρουσιάζουν και αλλεργία στα αγριόχορτα που βγαίνουν με τις πρώτες βροχές. Επίσης λόγο υγρασίας, αναπτύσσεται μούχλα σε τοίχους, αυλές ή δρόμους, π.χ. σε ξεραμένα υγραμένα φυτά/φύλλα, η οποία προκαλεί και αυτή αλλεργίες.
Συμπτώματα: Συμφόρηση, καταρροή και φαγούρα στη μύτη, φαγούρα ή κοκκίνισμα στα μάτια με δακρύρροια, φτάρνισμα, βήχα, και ερέθισμα στο δέρμα.
Θεραπεία: Μπορούν να χορηγηθούν στεροειδή ρινικά σπρέι, αντιϊσταμινικά, αποσυμφορητικά, σταγόνες για τα μάτια και χάπια κατά των αλλεργιών.
Πρόληψη: Είναι δύσκολο κανείς να αποφύγει τα αλλεργιογόνα, ειδικά όταν αυτά βρίσκονται σε αφθονία. Καλό είναι οι αλλεργικοί στα ακάρεα της σκόνης να αποφεύγουν τα πολλά χαλιά/κουρτίνες στο σπίτι και να καθαρίζουν συχνά την σκόνη.
Καλό θα είναι επίσης για όλους, να καθαρίζονται καλά οι θερμάνσεις, πριν αυτές χρησιμοποιηθούν, καθώς και τα φίλτρα των κλιματιστικών.
Οι αλλεργικοί στα αγριόχορτα/μούχλα, συστήνεται να φορούν χειρουργική μάσκα και γάντια κήπου όταν κάνουν κηπουρική.
Τέλος, αυτοί που ταλαιπωρούνται ιδιαίτερα από αλλεργίες αυτή την εποχή, μπορούν να αρχίσουν αγωγή με αντιϊσταμινικά χάπια, λίγο πριν την αλλαγή του καιρού.
*Πνευμονολόγος/Παθολόγος, δρ Ελπίδα Φοιτίδου