Τις τελευταίες εβδομάδες βιώνουμε σε όλη την Κύπρο το φαινόμενο της σκόνης με αισθητά μειωμένη την ποιότητα αέρα. Τα επίπεδα σκόνης στην ατμόσφαιρα κυμαίνονται από λίγο πιο πάνω του επιτρεπτού ορίου (50μg/m
3) μέχρι και 10 φορές περισσότερο, σύμφωνα με τους ειδικούς. Διεθνείς μελέτες εκτιμούν ότι δύο δισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι σκόνης με προέλευση τις ερήμους της Αφρικής και Ασίας μετακινούνται ετησίως στην ατμόσφαιρα της γης, μεταφέροντας μαζί τους δύο τετρακισεκατομμύρια μικρο-οργανισμούς και άλλα οργανικά στοιχεία. Η παρατεταμένη ανομβρία των τελευταίων δεκαετιών δυσχεραίνει αυτή την κατάσταση.
Τα υψηλά επίπεδα σκόνης στην ατμόσφαιρα επιβαρύνουν το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα το οποίο φιλτράρει τον εισπνεόμενο αέρα, με αποτέλεσμα οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού να είναι πιο ευάλωτες. Συμπτώματα παρουσιάζει και ο γενικός πληθυσμός χωρίς προηγούμενο ιστορικό κάποιας πάθησης του αναπνευστικού συστήματος αφού υπάρχει ευαισθητοποίηση στα νέα αλλεργιογόνα που παρασύρονται με τη σκόνη.
Η Αλλεργική Ρινίτιδα εκτιμάται ότι επηρεάζει 10 – 41% του γενικού πληθυσμού στην Ευρώπη. Η μύτη αποτελεί την είσοδο στην αναπνευστική οδό και συνεπώς όταν τα σωματίδια σκόνης και άλλων οργανικών στοιχείων έρθουν σε επαφή με το βλεννογόνο της μύτης, προκαλείται άμεσος ερεθισμός με την ενεργοποίηση των ανοσοσφαιρινών (Ig-E). Αυτό οδηγεί στη γενικευμένη φλεγμονή ή Αλλεργική Ρινίτιδα με τα συμπτώματα να περιλαμβάνουν φαγούρα, συμφόρηση και καταρροή της μύτης με συχνό φτέρνισμα και φαγούρα στα μάτια. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να διακυμαίνονται ανάλογα με τα επίπεδα σκόνης / αλλεργιογόνων στη ατμόσφαιρα και αυτά των γενικών επιπέδων ρύπανσης, με τον ασθενή να βιώνει «καλές» και «κακές» μέρες. Η ρινίτιδα μπορεί να μην οφείλεται μόνο σε αλλεργικό παράγοντα αλλά να συνυπάρχει με άλλους τύπους. Επομένως, ο εντοπισμός για αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων όπως κάπνισμα, αλκοόλ, φάρμακα κτλ είναι πολύ σημαντικός για τον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Οι ήπιες μορφές Αλλεργικής Ρινίτιδας πολλές φορές δεν χρίζουν θεραπείας και πράγματι πολλοί ασθενείς δεν ζητούν ιατρική γνωμάτευση αφού τα συμπτώματα δεν επηρεάζουν τις καθημερινές τους ασχολίες. Για πιο επίμονα συμπτώματα συνιστάται ιατρική εξέταση για αποκλεισμό άλλων παθήσεων όπως ρινοκολπίτιδες, ρινικούς πολύποδες και κακοήθειες που μπορούν να παρουσιαστούν με παρόμοιο τρόπο.
Η διάγνωση γίνεται κυρίως από το ιστορικό του ασθενή και επιβεβαιώνεται μετά την κλινική εξέταση της μύτης με ενδοσκόπιο. Κάποιες κλινικές δοκιμασίες όπως Skin-prick και RAST test μπορεί να βοηθήσουν στην διάγνωση.
Παράγοντες κινδύνου:
- Γενετικοί παράγοντες
- Έκθεση σε αλλεργιογόνα στη βρεφική ηλικία
- Ατμοσφαιρική ρύπανση
- Έκθεση στο κάπνισμα
- Κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο
Προστατευτικοί παράγοντες:
- Θηλασμός
- Έκθεση σε κατοικίδια στη βρεφική ηλικία
Υγιεινή
Η θεραπεία όπως έχει προαναφερθεί συμπεριλαμβάνει την αποφυγή έκθεσης στα αλλεργιογόνα και συχνές πλύσεις της μύτης με φυσιολογικό ορό για απομάκρυνση των ξένων σωμάτων. Η χορήγηση διά στόματος και τα τοπικά σκευάσματα κορτιζόνης αποτελούν τον πυλώνα στην αντιμετώπιση της Αλλεργικής Ρινίτιδας. Πολύ συχνά συν-χορηγούνται και αντι-ισταμινικά με τις μελέτες να δείχνουν ότι ο συνδυασμός έχει καλύτερα αποτελέσματα. Στους ασθενείς με σύγχρονη πάθηση του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος (π.χ. Άσθμα ή χρόνια βρογχίτιδα) ο καλύτερος έλεγχος της Αλλεργικής Ρινίτιδας βελτιώνει αισθητά την νοσηρότητα και τα συμπτώματα της νόσου.
Η χειρουργική επέμβαση στην Αλλεργική Ρινίτιδα επικεντρώνεται κυρίως στις ρινικές κόγχες και πιθανή κύρτωση του ρινικού διαφράγματος για βελτίωση της απόφραξης και της καταρροής. Ο βλεννογόνος εξακολουθεί μετεγχειρητικά να αντιδρά σε αλλεργιογόνα , καθιστώντας την ανάγκη για χρήση κορτιζονούχουν σκευασμάτων μακροχρόνια. Παρόλα αυτά, η συνεχής έκθεση στα ίδια αλλεργιογόνα σιγά-σιγά κάνει τα συμπτώματα πιο ήπια. Η στρατηγική αυτή χρησιμοποιείται και σε σοβαρές αλλεργίες όπου ο ασθενής χορηγείται το συγκεκριμένο συστατικό σε ελεγχόμενο περιβάλλον και σε μικρές ποσότητες για σταδιακή απευαισθητοποίηση.
Ακάρεα της οικιακής σκόνης:
Το άκαρι της σκόνης είναι μικροσκοπικός οργανισμός που αναπτύσσεται σε ιδιαίτερες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας στα ανθρώπινα νοικοκυριά. Δεν έχει να κάνει με το πόσο καθαρό είναι ένα σπίτι αφού η ολοκληρωτική εξάλειψη της σκόνης είναι αδύνατη. Τα ακάρεα παρουσιάζουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε μαξιλάρια, στρώματα, χαλιά και αποτελούν συχνή αιτία χρόνιας Αλλεργικής Ρινίτιδας. Τα ακόλουθα μέτρα βοηθούν στη μείωση του αριθμού των ακάρεων της σκόνης:
- Καλός αερισμός στο σπίτι για μείωση της υγρασίας
- Αντικατάσταση πιθανών εστιών όπως χαλιά, κουρτίνες κτλ
- Συχνός καθαρισμός με ηλεκτρική σκούπα
- Χρήση καλυμμάτων στο στρώμα του κρεβατιού
Δρ. Παναγιώτης Συμεωνίδης MBChB MRCS DOHNS
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος – Ρινολογίας και Πρόσθιας Βάσης Κρανίου
Email:
orlcyprus@gmail.com Tel: 22356160