Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ψυχική υγεία δεν προϋποθέτει μόνο την απουσία κάποιας ψυχικής διαταραχής αλλά ορίζεται ως κατάσταση συναισθηματικής ευεξίας, όπου το άτομο μπορεί να ζει και να εργάζεται µε άνεση μέσα στην κοινότητα και να ικανοποιείται από τα προσωπικά του χαρακτηριστικά επιτεύγματα.
Το άτομο αντιλαμβάνεται τις ικανότητες και τις δυνατότητές του, μπορεί να αντιμετωπίσει το άγχος της καθημερινότητας, να εργαστεί παραγωγικά και δημιουργικά και είναι σε θέση να συνεισφέρει στην ευρύτερη ομάδα στην οποία ανήκει. Δίνεται έμφαση δηλαδή στη λειτουργικότητα του ατόμου στο ευρύτερο κοινωνικό του περιβάλλον, μέσα από την συμβίωση και την συνλειτουργικότητα με άλλα άτομα, καθώς η ψυχική του υγεία εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τον τρόπο που σχετίζεται µε τους άλλους ανθρώπους.
Πάνω από το ένα τρίτο των ανθρώπων στις περισσότερες χώρες, αναφέρουν προβλήματα που ταιριάζουν στα κριτήρια διάγνωσης τουλάχιστον μιας από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές σε κάποια φάση της ζωής τους (ΠΟΥ, 2000).
Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να καταλάβουμε ότι η ικανότητά μας να αντλήσουμε ευχαρίστηση και ικανοποίηση από το περιβάλλον, μας βοηθά να διατηρήσουμε τόσο την ψυχική μας ισορροπία, όσο και τη σωματική μας υγεία, δύο από τα απαραίτητα συστατικά για να έχουμε μία καλή ποιότητα ζωής. Άλλωστε δεν εμπεριέχεται τυχαία στον ορισμό της υγείας που δίνεται από τον Π.Ο.Υ., όπου: "Η υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας."
Τι είναι η σχιζοφρένεια;
Ο δρ ΘΑΝΟΣ ΑΣΚΗΤΗΣ Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Παν/μίου Αθηνών, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας, Πρώην Βουλευτής Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας μας παραπέμπει για τον όρο σχιζοφρένεια στο 1911.
Ο όρος σχιζοφρένεια επινοήθηκε από τον Ελβετό ψυχίατρο Eugen Bleuler το 1911, όπου μάλιστα ήταν και ο πρώτος που περιέγραψε περιγράψει τα συμπτώματα ως "θετικά" ή " αρνητικά". Η λέξη σχιζοφρένεια προέρχεται από την ελληνική ρίζα σχιζοφρενής (σχίζω) και (τας φρένας - το μυαλό) για να περιγράψει το κατακερματισμένο τρόπο σκέψης των ανθρώπων με τη διαταραχή αυτή.
Η σχιζοφρένεια είναι μια χρόνια και σοβαρή ψυχική πάθηση, που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την λειτουργικότητα ενός ατόμου, την ικανότητά του δηλαδή να λειτουργεί παραγωγικά. Επηρεάζει τον τρόπο που σκέφτεται, που αισθάνεται και ενεργεί. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν παρουσιάζει ο κάθε σχιζοφρενής τα ίδια ακριβώς συμπτώματα. Ο ορισμός της νόσου συμπεριλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό συμπτωμάτων καθώς και συνδυασμού τους. Μερικά από τα συμπτώματα περιγράφονται παρακάτω:
διαταραχές της σκέψης, παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις, αποδιοργανωμένος λόγος ή συμπεριφορά, «αρνητικά» συμπτώματα (αδιαφορία, κλείσιμο στον εαυτό κ.λπ.). Πιο απλά, δυσκολία στην διατήρηση της επαφής με την πραγματικότητα, ασυνήθιστη συμπεριφορά, ομιλία που είναι δύσκολο να την παρακολουθήσει κάποιος, ενασχόληση με ασυνήθιστες ιδέες, ιδέες αναφοράς, δίνεται σε άσχετα πράγματα μια ιδιαίτερη σημασία, γίνονται εύκολα συσχετίσεις που είναι ανύπαρκτες όμως στην πραγματικότητα, επίπεδα συναισθήματα, αλλαγές στον τρόπο που τα πράγματα φαίνονται, ακούγονται, μυρίζουν… (ψευδαισθήσεις), διαταραχές του ύπνου, διαταραχές της όρεξης, … Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν, το άτομο που πάσχει από σχιζοφρένεια υποφέρει!
Στατιστικά δεδομένα
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., οι ψυχικές διαταραχές έχουν υψηλά ποσοστά σε όλο τον κόσμο.
- Πάνω από 450 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από ψυχικές διαταραχές
- Κάθε χρόνο, περίπου 165 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (38,2%) εμφανίζουν κάποιο είδος ψυχικής διαταραχής.
- Οι ψυχικές διαταραχές στο 60% ξεκινούν στην εφηβεία, όπου ή δεν δίνεται η κατάλληλη σημασία και αγνοούνται ή παρουσιάζεται άρνηση του προβλήματος. Έτσι η νόσος γίνεται χρόνια και ο πάσχων να έχει ήδη περιθωριοποιηθεί, όταν η νόσος χειροτερέψει και φτάσει στα χέρια των ειδικών μετά από 10-15 χρόνια.
- Η κατάθλιψη εμφανίζεται σε παγκόσμια κλίμακα περίπου σε 154 εκατομμύρια άτομα, ενώ μέχρι το 2020 θα είναι η 2η αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο.
- 1 στους 10 ανθρώπους πάσχει από κατάθλιψη και 1 στους 5 θα βιώσει κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της ζωής του
- Η σχιζοφρένεια συναντάται σε πάνω από 25 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως.
- Οι διαταραχές που σχετίζονται με κατάχρηση αλκοόλ φτάνουν τα 95 εκατομμύρια κρούσματα.
- Η σχιζοφρένεια είναι μια από τις 10 συχνότερες αιτίες αναπηρίας στον κόσμο και οι πάσχοντες είναι συχνά θύματα δολοφονίας.
- Αν και η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή ασθένεια που επηρεάζει 26 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο (αν προσθέσουμε την οικογένεια και τους φροντιστές επηρεάζει πολλά περισσότερα εκατομμύρια ανθρώπους), περίπου το 50% θα έχει ένα καλό αποτέλεσμα αν είναι διαθέσιμες από την αρχή πηγές στήριξης όπως οι κατάλληλες ψυχικές υπηρεσίες υγείας στις κοινωνικό - οικονομικές πτυχές της καθημερινής ζωής, μέσα από την πρόσβαση στη στέγαση, στην εκπαίδευση, στην αναψυχή, στην απασχόληση, στην πνευματικότητα και στις κοινωνικές σχέσεις. Μάλιστα το 90 % των ατόμων με σχιζοφρένεια ζουν χωρίς θεραπεία στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
- Οι πάσχοντες πεθαίνουν 15 έως 20 χρόνια πιο νωρίς από τους μη πάσχοντες, έχουν 6-7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι άνεργοι σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, ενώ είναι πολύ συχνά άστεγοι. 50% εξ αυτών επιχειρούν να αυτοκτονήσουν και 5-10% αυτοκτονούν.
- Οι συγγενείς των ασθενών (που κυρίως είναι οι γονείς τους στο 68%) παρουσιάζουν έντονα προβλήματα στη σωματική τους υγεία, καθώς υποφέρουν από στρες και δεν φροντίζουν τον εαυτό τους επειδή δεν έχουν τον χρόνο για τη δική τους φροντίδα καθώς η έννοια τους είναι ο γιος ή η κόρη που συνήθως απορροφά όλη τους την ενέργεια. Η βασική τους έγνοια είναι το τι θα γίνει το παιδί τους όταν οι ίδιοι φύγουν από τη ζωή.
- Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από σχιζοφρένεια ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία. Η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελεί κρίσιμο στόχο της θεραπείας.
* ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΔΡ ΘΑΝΟΣ ΑΣΚΗΤΗΣ
Συμβουλευτική γραμμή επικοινωνίας 77 77 28 77