Πολύ συχνά λαμβάνω ηλεκτρονικά μηνύματα με την ερώτηση: Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την επικοινωνία με το ταίρι μας;
Ταιριάζουμε, μας αρέσουν τα ίδια πράγματα, είμαστε ερωτευμένοι μεταξύ μας, κι όμως δεν τα καταφέρνουμε να επικοινωνούμε. Με το παραμικρό παρεξηγούμαστε και συχνά καυγαδίζουμε. Κι είναι στιγμές που νιώθω πως δεν με καταλαβαίνει καθόλου. Κι εκείνος/η λέει το ίδιο. Πως δεν τον/την καταλαβαίνω.
Πώς μπορούμε να μάθουμε να επικοινωνούμε;
Χμ, χαμογελάω. Η τέχνη της επικοινωνίας είναι το πιο σημαντικό εργαλείο για τη διατήρηση, αλλά και για τη δημιουργία μιας σχέσης. Και φυσικά δεν είναι εύκολο ερώτημα να απαντηθεί σε μερικές γραμμές ή έστω σε ένα άρθρο. Θα προσπαθήσω όμως να δώσω κάποιες απόψεις βγαλμένες μέσα από την θεραπευτική μου εμπειρία και τη δουλειά με τόσα ζευγάρια στο γραφείο.
Τι σημαίνει επικοινωνία;
Η λέξη επικοινωνία για μένα, σημαίνει δύο άνθρωποι να μπορούν να μεταδώσουν καθαρά ο ένας στον άλλο αυτά που σκέφτονται και νιώθουν, να μπορούν να ακούσουν αυτά που μεταδίδει ο άλλος : σκέψεις, συναισθήματα, σκεπτικό γύρω από τις πράξεις του. Και να μπορέσει τελικά ο ένας να καταλάβει τον άλλο.
Όταν αυτό επιτευχθεί τότε θα επέλθουν και οι κοινές αποφάσεις και πράξεις που είναι το αποτέλεσμα της επικοινωνίας όχι η αφετηρία της.
Για να μπορέσουμε να πετύχουμε την επικοινωνία με τον άλλο απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μάθουμε να επικοινωνούμε με τον εαυτό μας. Μπα, θα σκεφτείτε, πάει αυτή αποτρελάθηκε. Ήταν που ήταν, απόγινε… Χε χε
Σοβαρολογώ. Το πρώτο βήμα είναι να επικοινωνούμε με τον εαυτό μας. Να αφουγκραστούμε και να ακούσουμε τον εαυτό μας, να παρακολουθήσουμε τις σκέψεις μας, τα συναισθήματα μας, τις παρορμήσεις μας, και να μπορέσουμε να καταλάβουμε τα κρυμμένα νοήματα, τα κρυμμένα θέλω και απωθημένα πίσω από κάθε πράξη ή σκέψη μας. Αχά. Δύσκολο κομμάτι, πολύ δύσκολο.
Οι περισσότεροι από εμάς χρειαζόμαστε τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή για να μπορέσουμε να το επιτύχουμε. Γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος όπου εδράζονται οι ψυχολογικές λειτουργίες του ανθρώπου είναι εξαιρετικά πολύπλοκος. Πρώτα από όλα έχει απεριόριστη μνήμη. Οτιδήποτε μας έχει συμβεί από τη στιγμή της σύλληψης μας μέχρι σήμερα υπάρχει αποθηκευμένο στον εγκέφαλο μας.
Είτε από τη μορφή αισθητηριακής είτε λεκτικής μνήμης. Γουάου! Ο ανθρώπινος εγκέφαλος τίποτα δεν ξεχνά. Τίποτα! Οπόταν χρειάζεται να χρησιμοποιεί πολύπλοκους μηχανισμούς ταξινόμησης όλων αυτών των μνημονικών πληροφοριών, μηχανισμούς όπως η λήθη, η απώθηση, η επιλεκτική μνήμη κλπ.
Όλοι αυτοί οι μηχανισμοί μπορούν να λειτουργήσουν και ως μηχανισμοί άμυνας. Άμυνα στο ψυχοδυναμικό γλωσσάρι σημαίνει τον τρόπο που χρησιμοποιεί ένας άνθρωπος για να αρνηθεί την πραγματικότητα του, επειδή έτσι νομίζει πως μπορεί να την αντέξει.
Επειδή φοβάται τον πόνο και την αίσθηση απώλειας που μπορεί να του προκαλέσει η κατά πρόσωπον αντιμετώπιση της.
Παρόμοιοι μηχανισμοί άμυνας είναι κι αυτοί της εκλογίκευσης, όπου ο άνθρωπος δίνει λογικοφανείς εξηγήσεις για επιλογές ή συμπεριφορές του, οι οποίες δεν συμφωνούν με τον «εσωτερικό του ρυθμιστή». Αυτή είναι μια δική μου λέξη, ο εσωτερικός ρυθμιστής.
Προσπαθώ να αποδώσω το νόημα της λέξης gut instinct στα αγγλικά και της υγιούς συνείδησης στα ελληνικά. Υπάρχει ένας χώρος μέσα μας, μια «φωνή» που μιλάει αλήθειες. Που μας λέει: Μπράβο! Καλά έκανες σε αυτή την περίπτωση, ή που μας λέει: Αυτό είσαι εσύ, αυτό σου ταιριάζει περισσότερο. Αυτή η φωνούλα δεν είναι ταυτόσημη με τις τύψεις μιας αλλοιωμένης συνείδησης.
Πολλές φορές οι άνθρωποι αποκτούμε αλλοιωμένη συνείδηση είτε από την θρησκεία και την αυστηρότητα της κοινωνίας και των θεσμών της, είτε από την παντελή έλλειψη διαπαιδαγώγησης και ανατροφής, είτε από κάποιο ψυχιατρικό πρόβλημα, όπως αυτό των διαφόρων διαταραχών προσωπικότητας ή ψυχωτικών καταστάσεων, τα οποία ευτυχώς είναι πολύ μεμονωμένα στατιστικά περιστατικά.
Θέκλα Πετρίδου, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια, συγγραφέας
Μέλος του Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου
Τηλέφωνο: 99603422