Είναι Δευτέρα πρωί και ήδη από την προηγούμενη μέρα αποφάσισες να σταματήσεις το κάπνισμα.
Ήταν μια απόφαση που δούλευες καιρό μέσα σου.
Σκέψεις όπως «δεν θέλω τα εγγόνια μου να με αποφεύγουν επειδή μυρίζω τσιγάρο» ή «διαβάζοντας τις στατιστικές για το χαμηλό προσδόκιμο ζωής των καπνιστών, είπα να προσπαθήσω να το κόψω» σε έκαναν να κάνεις τα πρώτα βήματα.
Τα βήματα, αρχικά, απαιτούν να αποφύγεις οποιαδήποτε κατάσταση σε έκανε προηγουμένως να θέλεις τσιγάρο.
Εύκολο, σκέφτεσαι! Θα πετάξω όλα τα πακέτα που έχω σπίτι, θα κρύψω τους αναπτήρες σε συρτάρια και θα αποφύγω να περάσω από το αγαπημένο μου καφέ που συνήθισα να παίρνω το πρώτο πρωινό τσιγάρο πριν την δουλειά.
Η εβδομάδα έχει προχωρήσει και εσύ είσαι ήδη 3 ημέρες χωρίς τσιγάρο. Νιώθεις ότι τα καταφέρνεις και επιβραβεύεις τον εαυτό σου αγοράζοντας εκείνη την μπλούζα που είχες δει καιρό στη βιτρίνα.
Είναι Πέμπτη απόγευμα και εσύ βρίσκεσαι ακόμη στη δουλειά. Ένα σωρό ηλεκτρονικά μηνύματα και μια πρωινή συνάντηση με συναδέλφους για ένα νέο έργο, σε άγχωσαν αρκετά.
Χωρίς να το πολυσκεφτείς, εμφανίζεται ένα «κύμα επιθυμίας για τσιγάρο». Μέχρι τώρα ήξερες ότι μπορείς να αποφεύγεις οτιδήποτε σε έκανε στο παρελθόν να καπνίζεις, όπως μέρη, ανθρώπους, τον αγαπημένο σου αναπτήρα κλπ, τι γίνεται όμως με το να προσπαθείς να αποφεύγεις τις εσωτερικές σου αισθήσεις, όλα αυτά, δηλαδή, που βρίσκονται μέσα μας, σκέψεις (π.χ., «ένα τσιγάρο θα με χαλάρωνε»), συναισθήματα (π.χ., άγχος) και σωματικές αισθήσεις (π.χ., σφίξιμο στο στομάχι);
Είναι φανερό, το κύμα επιθυμίας για τσιγάρο σε έχει παρασύρει. Τώρα, αισθάνεσαι μια ακατάσχετη επιθυμία να καπνίσεις. Παρατηρείς το σώμα σου και εντοπίζεις ένα σφίξιμο, ακολουθείς τις σκέψεις που σου λένε να καπνίσεις, φέρνεις στο νου σου μνήμες με τον εαυτό σου να απολαμβάνει ένα τσιγάρο και να χαλαρώνει κάθε φορά που ένα νέο έργο στη δουλειά σε άγχωνε.
Το «κύμα επιθυμίας», στην πραγματικότητα, όλες εκείνες οι εσωτερικές μας αισθήσεις- σκέψεις, συναισθήματα, αισθήσεις και μνήμες- μπορεί να συγκριθεί με ένα κύμα που έρχεται και σκάει δυνατά στην ακτή.
Μόλις ένα γεγονός (π.χ., στρες από μια μεγάλη συνάντηση) ξεκινά και φουσκώνει τα νερά της θάλασσας φέρνοντας ένα «κύμα επιθυμίας», εσύ προσπαθείς με κάθε τρόπο (π.χ., αποσπώντας τον εαυτό σου, παλεύοντας να διώξεις σκέψεις, κλπ) να διακόψεις ή αποφύγεις το κύμα (όλες αυτές τις εσωτερικές αισθήσεις). Τελικά, καταλήγεις στο να φέρεις ένα δεύτερο κύμα.
Γνωρίζεις ότι αυτή η λύση δουλεύει για λίγο μόνο και τείνει να κάνει το επόμενο κύμα μεγαλύτερο και δυσκολότερο. Τι κανείς, λοιπόν, με την επιθυμία; Μα, μαθαίνεις να σερφάρεις!
Το «σερφάρισμα της επιθυμίας» είναι μια δεξιότητα που μπορεί να σε βοηθήσει στο να διαχειριστείς αυτά τα «κύματα επιθυμίας», ιδιαίτερα στην προσπάθεια διακοπής.
Αντί να παραδίνεσαι στο κύμα και να σε παρασύρει κουτρουβαλώντας σε στην ακτή, μπορείς να μάθεις ότι οι εσωτερικές εμπειρίες, όπως τα συναισθήματα, οι σκέψεις και η επιθυμία για κάπνισμα δεν διαρκούν για πάντα, αλλά μόνο προσωρινά.
Αναγνωρίζεις ότι τα «κύματα επιθυμίας» θα υπάρχουν, αλλά αυτά μπορούν να πάνε και να έρθουνε χωρίς να χρειάζεται να κάνουμε κάτι εμείς.
Έτσι, μπορεί να μην έχουμε έλεγχο σε αυτές τις εσωτερικές εμπειρίες, αλλά έχουμε έλεγχο στο πώς θα αντιδράσουμε στο κύμα.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που ένα κύμα επιθυμίας για κάπνισμα θα εμφανιστεί, παρατήρησε πώς οι εσωτερικές σου εμπειρίες είναι σαν ένα κύμα που στην αρχή μεγαλώνει, μετά σκάει στην ακτή, και επιστρέφει ήρεμα πίσω στη θάλασσα.
Αυτό το μοτίβο μπορεί να επανέρχεται ξανά και ξανά. Όταν δεν αντιδράς, η επιθυμία για κάπνισμα θα ανεβαίνει και μετά θα πέφτει.
Εδώ, έχεις την επιλογή: Μπορείς να απολαύσεις την ελευθερία που σου δίνει το σέρφινγκ παρατηρώντας τη θέα που έχεις από ψηλά στο κύμα που σερφάρεις ή να προσπαθήσεις να αντισταθείς σε αυτό, και στις εσωτερικές σου εμπειρίες που δεν έχεις έλεγχο, παρασύροντας σε για άλλη μια φορά στην ακτή. Μην πιστέψεις στα λόγια αυτά, δες το με την εμπειρία σου.
Τι λες, είσαι έτοιμος για σέρφινγκ; Όταν μάθεις να σερφάρεις θα κερδίσεις τουλάχιστον 9 χρόνια ζωής.
*Βασίλης Σ. Βασιλείου, Ph.D.
Εγγεγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος
Μέλος Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου