Αυτή ήταν η σκέψη που το μυαλό μου έβγαλε, κοιτάζοντας τους χιλιάδες επιβατών που περίμεναν υπομονετικά στο αεροδρόμιο της Λάρνακας "Γλαύκος Κληρίδης" μέχρι να επιβιβαστούν με προορισμό τα σπίτια τους.
Στη συνέχεια, στράφηκα στον εαυτό μου και παρατήρησα ότι το μυαλό μου έβγαζε ακριβώς τις ίδιες σκέψεις: «και τώρα τι; επιστροφή στα ίδια;».
Αν και όλοι μας θεωρούμε ότι οι καλοκαιρινές διακοπές μας κάνουν να επιστρέψουμε στις δουλειές μας πιο παραγωγικοί και ενεργοί από ποτέ, στη πραγματικότητα η επίδραση των διακοπών διαρκεί όσο το μαύρισμα που κάναμε: πολύ λίγο.
Η επιστροφή στην καθημερινή ρουτίνα μπορεί να γίνει δύσκολη. Ξοδεύουμε πολλές ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρατηρώντας τι κάνουν οι άλλοι (και που είμαστε τώρα εμείς), δυσκολευόμαστε να οργανώσουμε τις σκέψεις μας και να ολοκληρώσουμε ένα απλό ηλεκτρονικό μήνυμα, ενώ αποτυγχάνουμε στο να ολοκληρώσουμε ακόμη και τα βασικά που είχαμε ως στόχο εντός της ημέρας μας.
Η μη επίτευξη των στόχων, που παρεμπίπτοντος θα θεωρούνταν εύκολη διαδικασία-νοουμένου ότι μόλις έχουμε επιστρέψει από διακοπές- ακολουθείται συχνά από σκέψεις όπως «γιατί να μην έχω ενέργεια μετά από τόσες μέρες off;» ή συναισθήματα ενοχής και θλίψης.
To σύνδρομο των «μετά- διακοπών» ή διαφορετικά «κατάθλιψη μετά τις διακοπές» είναι ένας τύπος διάθεσης που αποτελείται από απώλεια όρεξης, χαμηλό κίνητρο, ήπια θλίψη, ανησυχία, δυσκολία στο να επιστρέψει κανείς στην καθημερινή του ρουτίνα, έντονη νοσταλγία έως και συνεχής προσκόλληση σε σκέψεις ή εικόνες από τις ημέρες των διακοπών.
Σε μερικές περιπτώσεις αυτή η διάθεση μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη ευχαρίστησης από οτιδήποτε ή και κατάθλιψη, αλλά συνήθως περνά μέσα σε 2 με 3 εβδομάδες (APA, 2006).
Σε κάθε περίπτωση, όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα των διακοπών, τόσο πιο έντονα μπορεί να είναι τα συμπτώματα. Η δυσκολία του να επιστρέψει κανείς στην καθημερινή ρουτίνα προκύπτει από ένα και μόνο γεγονός: τις επιλογές μας.
Οι διακοπές αποτελούν το τέλειο παράδειγμα μιας όμορφης ζωής: συνεχής ξεκούραση, parties με φίλους, έλλειψη υποχρεώσεων και ευθυνών και απολαύσεις χωρίς μέτρο, όπως το φαγητό ή ποτό.
Η επιστροφή από τις διακοπές, από την άλλη, σηματοδοτεί την επιστροφή σε μια καθημερινότητα, που σε σχέση με αυτήν που είχαμε στις διακοπές, είναι φαινομενικά βαρετή και μη ευχάριστη. Τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό; Ένα βήμα πίσω!
Εάν χαρακτηρίζουμε την καθημερινότητα μας ως «βαρετή» ή «μη ευχάριστη», τότε ίσως να σκεφτούμε να αλλάξουμε κάποια πράγματα που θα κάνουν την ζωή μας «πιο δημιουργική ή ενδιαφέρουσα».
Ποια πράγματα μας γεμίζουν (π.χ., γυμναστική, χορός, ένα νέο hobby; ). Τι μας προκαλεί ενδιαφέρον και μας εξάρει; Τι θα επιθυμούσαμε να αλλάξουμε στον εαυτό μας; Πώς θα θέλαμε να μας χαρακτηρίζουν οι άλλοι; Οι απαντήσεις σε αυτές και άλλες ερωτήσεις θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να αναδιοργανώσουμε την καθημερινότητα μας εισάγοντας δραστηριότητες που μας προκαλούν ευχαρίστηση.
Πέρα από τις επιλογές μας, όμως, υπάρχουν, επίσης, και ορισμένες πρακτικές συμβουλές που μπορούμε να ακολουθήσουμε προκειμένου να προσαρμοστούμε στην μετά-διακοπών καθημερινότητα μας:
- Δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας (π.χ., τουλάχιστον μία ημέρα) πριν επιστρέψετε στην δουλειά. Επιστρέψτε στην δουλειά Τρίτη αντί για Δευτέρα προκειμένου να αποφύγετε την συχνά «μουντή» και «μουδιασμένη» διάθεση που επικρατεί η αρχή της εβδομάδας.
- Φέρνετε συχνά στη μνήμη σας τις όμορφες εμπειρίες που είχατε από τις διακοπές και νιώστε ευγνωμοσύνη που καταφέρατε και φέτος να πάτε διακοπές. Θυμηθείτε ότι υπάρχουν άνθρωποι που για διάφορους λόγους (π.χ., οικονομικούς, θέματα υγείας) δεν κατάφεραν να κάνουν διακοπές. Ευχαριστήσετε τον εαυτό σας για τον χρόνο που του δώσατε και την αυτό-φροντίδα που του προσφέρατε.
- Ενσωματώστε στην καθημερινότητα σας κάτι που κάνατε στις διακοπές. Μια σύντομη βόλτα στο πάρκο, μια αγκαλιά σε ένα αγαπημένο πρόσωπο, μερικές βαθιές και χαλαρές αναπνοές ή η τοποθέτηση ενός σουβενίρ, μια φωτογραφία από το μέρος που επισκεφθήκατε ή τους αγαπημένου που αφήσατε πίσω, θα μπορούσε να τονίσει την μέρα σας με μικρές δώσεις ευχαρίστησης και ξεγνοιασιάς.
- Ξεκινήστε να σχεδιάζετε τις επόμενες διακοπές σας. Ακόμη κι αν αναμένεται να κάνετε μια μικρή εξόρμηση στη φύση ή ένα διήμερο στο βουνό η προετοιμασία αυτών θα σας αφήσει με μια αίσθηση προσμονής και αισιοδοξίας.
Σε κάθε περίπτωση, η επιστροφή από τις διακοπές μπορεί να είναι μια πρόκληση για όλους μας. Εάν βρίσκεις τον εαυτό σου να νιώθει ανησυχία ή αδυναμία μετά τις διακοπές και αυτή η αίσθηση διαρκεί αρκετό καιρό (πάνω από 1 με 2 μήνες), τότε πιθανών να μην σου λείπουν οι διακοπές.
Σίγουρα, οι διακοπές προσφέρουν μια πνοή από την καθημερινή ρουτίνα και τις υποχρεώσεις, αλλά αν νιώθεις μίζερος και χωρίς ενέργεια στο σπίτι, στη δουλειά ή σε άλλες ασχολίες σου καθημερινώς, τότε ίσως θα σε βοηθούσε να αλλάξεις την καθημερινότητα σου εντάσσοντας σε αυτήν δραστηριότητες που σε ευχαριστούν.
Να θυμάσαι ότι αν αφιερώνεις έστω και μια ώρα την βδομάδα στον εαυτό σου, μπορεί να παρατηρήσεις σημαντικές αλλαγές στη διάθεση και ενέργεια σου.
Εάν και πάλι δυσκολεύεσαι να κάνεις αλλαγές, τότε ίσως να χρειάζεται να μιλήσεις σε κάποιον για τον τρόπο που διαχειρίζεσαι διάφορα στρεσσογόνα γεγονότα στην καθημερινότητα σου.
Ένας εγγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος θα μπορούσε να σε βοηθήσει να βελτιώσεις την διάθεση σου.
*Ο Βασίλης Βασιλείου, Ph.D. είναι εγγεγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος (#418) με ειδίκευση στη Ψυχολογία Υγείας και μέλος του Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου .
Γνωρίστε μας στο 1ο networking event που διοργανώνει ο κλάδος Κλινικής Ψυχολογίας και Ψυχολογία Υγείας το Σάββατο 07/10 στο Gin Garden, στη Λεμεσσό.