Η στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ) είναι η ανικανότητα του άνδρα να επιτύχει ή να διατηρήσει επαρκή στύση ώστε να μπορέσει να έχει ικανοποιητική σεξουαλική επαφή. Το πρόβλημα αυτό πρέπει με βάση τα κριτήρια του ορισμού πρέπει να επεκτείνεται σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 3 μηνών. Η στυτική δυσλειτουργία είναι ιδιαίτερα συχνή κατάσταση, αφού αφορά στο 40% των ανδρών άνω των 40 ετών, ενώ το πρόβλημα επιδεινώνεται όσο προχωρά η ηλικία προσβάλλοντας τα 2/3 των ανδρών 70 ετών. Η επιβάρυνση της ποιότητας ζωής και της ψυχοσωματικής υγείας από το πρόβλημα της ΣΔ είναι σημαντική και εύκολα αντιληπτή. Τα αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας μπορεί να είναι οργανικά-παθολογικά ή ψυχογενή. Τα οργανικά αίτια με την σειρά τους μπορεί να οφείλονται συχνότερα σε αγγειακές καταστάσεις (στένωση των αγγείων) ή σπανιότερα σε άλλα ορμονολογικά ή νευρογενή προβλήματα.
Τα αγγειακά αίτια αποτελούν ιδιαίτερα συχνό παράγοντα ΣΔ και μπορεί να κυμαίνονται από απλή ενδοθηλιακή διαταραχή (αρχικό στάδιο αθηρωμάτωσης) έως την πλήρη απόφραξη των αρτηριών που αιματώνουν το πέος. Καθώς η στύση αποτελεί κατ’ εξοχή αγγειακό φαινόμενο είναι λογικό η οποιαδήποτε στένωση των αρτηριών να την επηρεάζει. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι επίσης το εύρημα ότι άτομα μέσης ηλικίας που εμφάνιζαν ΣΔ είχαν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου (εμφράγματος λόγω στενωμένων αρτηριών της καρδιάς) τα επόμενα 2-5 χρόνια (μέσος όρος: 3). Αυτό μπορεί εύκολα να ερμηνευτεί από το γεγονός ότι η στένωση των αρτηριών προηγείται χρονικά στις μικρές αρτηρίες (1-2mm) του πέους και ακολουθεί με χρονική διαφορά φάσης στις μεγαλύτερες αρτηρίες (3-4mm) της καρδιάς. Η παρατήρηση αυτή θα μπορούσε να λειτουργήσει και να χρησιμοποιηθεί ως «παράθυρο ευκαιρίας» για πρόληψη σοβαρότερων προβλημάτων, όπως εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου, των οποίων η ΣΔ αποτελεί προάγγελο. Αντίστροφα, το ποσοστό ΣΔ σε άτομα με γνωστή στεφανιαία νόσο κυμαίνεται από 47-75%. Σε πρόσφατη προοπτική μελέτη παρακολούθησης μάλιστα η οποία περιλάμβανε πάνω από 92000 ασθενείς και διήρκησε 6 χρόνια η παρουσία ΣΔ στην αρχική εξέταση αύξανε τον κίνδυνο καρδιακού συμβάματος κατά 44%. Η σημασία της ΣΔ ως προγνωστικής παραμέτρου μελλοντικών καρδιακών προβλημάτων είναι μεγαλύτερη σε άτομα μέσης ηλικίας (40-60 ετών) γιατί δεικνύει πρώιμη αθηρωμάτωση των αγγείων.
Διαγνωστική-Θεραπευτική προσέγγιση ατόμου με ΣΔ
Η προσέγγιση ενός τέτοιου ασθενούς με ΣΔ είναι διττή: αφενός ο ιατρός οφείλει να εγκύψει πάνω στην επίλυση του προβλήματος της ΣΔ που ταλανίζει τον ασθενή και τον οδήγησε στην αναζήτηση ιατρικής φροντίδας και αφετέρου να τον προφυλάξει από τυχόν συνυπάρχοντα καρδιακά ή άλλα αγγειακά προβλήματα. Πρέπει αρχικά να του εξηγηθεί ότι οποιοδήποτε φυσικό ή συναισθηματικό stress μπορεί να πυροδοτήσει κάποιο οξύ καρδιολογικό συμβάν. Μια συνήθης ερωτική επαφή όμως με τον μόνιμο σύντροφο σπανιότατα ανεβάζει την αρτηριακή πίεση πάνω από 170mmHg ή τους παλμούς πάνω από 130/λεπτό. Αυτό αντιστοιχεί σε ενέργεια που απαιτείται για να ανέβει κάποιος 2 ορόφους σκάλες, οπότε οποιοσδήποτε ασθενής με ή χωρίς καρδιολογικό πρόβλημα μπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτή την κόπωση μπορεί να έχει με ασφάλεια και μια φυσιολογική ερωτική επαφή.
Η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού που περιλαμβάνει τους παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, υπέρταση, διαβήτη, καθιστική ζωή κλπ) είναι αναγκαία για την προσέγγιση του ατόμου με ΣΔ. Στο ιστορικό πρέπει επίσης απαραίτητα να περιλαμβάνεται το σύνολο της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνει το άτομο, καθώς συνηθισμένα σκευάσματα όπως διουρητικά ή παλαιότερης γενιάς β-αναστολείς που χρησιμοποιούνται πρωτίστως για την υπέρταση μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν ΕΔ. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για ΣΔ δεν είναι τα φάρμακα για την υπέρταση, αλλά η αρρύθμιστη ψηλή πίεση αυτή καθαυτή, η οποία προκαλεί «σκλήρυνση» των αγγείων και απώλεια της ελαστικότητας τους. Τα άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη ή/και κλινικά έκδηλο σακχαρώδη διαβήτη έχουν 3-4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης ΣΔ λόγω της διάχυτης προσβολής των αγγείων, αλλά και της ανάπτυξης διαβητικής νευροπάθειας. Οι στατίνες που χρησιμοποιούνται για την υπερχοληστερολαιμία φαίνεται να έχουν ευεργετικό προφίλ στην ΣΔ, εκτός εάν χρησιμοποιούνται σε πολύ μεγάλες δόσεις.
Διαγνωστικά, οι συνήθεις εξετάσεις στις οποίες πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί είναι αναλύσεις αίματος που περιλαμβάνουν το σάκχαρο νηστείας και τα λιπίδια, εξετάσεις θυρεοειδούς, καθώς και παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης. Η διερεύνηση των επιπέδων των ανδρικών ορμονών (τεστοστερόνης) πρέπει να περιλαμβάνεται στον διαγνωστικό έλεγχο, γιατί χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα «κακής» και ολικής χοληστερόλης, αλλά και υψηλούς δείκτες φλεγμονής. Ένα άτομο με ΣΔ είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί και καρδιολογική εξέταση με δοκιμασία κόπωσης ή έλεγχο καρωτίδων με Doppler για να αποκλείσει παρόμοια στένωση των μεγαλύτερων αρτηριών, όπως έχει ήδη αναφερθεί.
Θεραπευτικά, η αλλαγή του τρόπου ζωής με διακοπή του καπνίσματος, απώλεια βάρους, υγιεινή διατροφή και άσκηση αποτελεί το θεμέλιο λίθο της αντιμετώπισης του προβλήματος της ΣΔ. Η χορήγηση τεστοστερόνης είναι μια επιλογή σε άτομα με ΣΔ και τεκμηριωμένα επίπεδα ελαττωμένης τεστοστερόνης. Αυτό όμως που αποτέλεσε επανάσταση στην αντιμετώπιση της ΣΔ ήταν η εισαγωγή των αναστολέων φωσφοδιεστεράσης V (PDE V) στην κλινική πράξη (Viagra, Levitra, Cialis κλπ). Τα φάρμακα αυτά θεωρούνται εξαιρετικά ασφαλή με την προϋπόθεση ότι δεν συγχορηγούνται με άλλα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα που είναι συχνά στους καρδιοπαθείς (νιτρώδη), δεν συνυπάρχει οξύ καρδιολογικό πρόβλημα σε έξαρση (πχ πρόσφατο έμφραγμα) ή υπόταση (<100mmHg). Η συμβουλή του ιατρού σε αυτή την περίπτωση είναι καθοριστική. Αυτά τα φάρμακα έχουν σε μεγάλο βαθμό παρεκτοπίσει προηγούμενες θεραπείες όπως ενδοπεϊκές ενέσεις. Η χειρουργική θεραπεία μπορεί να αποτελεί επιλογή σε εξαιρετικά εξειδικευμένες καταστάσεις. Παράλληλα, η αντιμετώπιση συνυπαρχουσών καταστάσεων, όπως κατάθλιψη ή άγχος, λειτουργεί ευεργετικά.
Συμπερασματικά, η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί συχνό και σημαντικό αίτιο νοσηρότητας σε άνδρες μέσης ηλικίας (40-60 ετών), αλλά ταυτόχρονα και καμπανάκι ελέγχου για ακόμη πιο σοβαρά νοσήματα, όπως εμφράγματα τα οποία δυνατόν να έπονται χρονικά. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής και αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης του ασθενούς.
https://www.facebook.com/Dr-Phivos-Symeonides-1884473315209993/?notif_t=page_admin¬if_id=1499249679296249