Πώς επηρεάζει ο διαβήτης τα μάτια

Ο διαβήτης μπορέι να επηρεάσει τα μάτια με διάφορους τρόπους.

 

Τα ψηλά επίπεδα ζαχάρου στο αίμα τα οποία παρατηρούνται στο διαβήτη προκαλούν πρήξιμο του φακού μέσα στο μάτι με αποτέλεσμα την παροδική αύξηση της μυωπίας, η οποία μπορεί να μεταβάλλεται μέρα με τη μέρα. Γι’αυτό το λόγο ασθενείς με διαβήτη, δέν πρέπει να μετρούνται για γυαλιά εάν το ζάχαρο δεν είναι σταθερό.

Επίσης οι διαβητικοί ασθενείς παρουσιάζουν καταρράκτη νωρίτερα απο τους μή διαβητικούς, και σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζουν καταρράκτη που προχωρά πολύ γρήγορα.
 
Αλλοιώσεις αμφιβληστροειδούς

Ο αμφιβληστροειδής είναι η μεμβράνη νευρικού ιστού που ανιχνεύει το φώς και μας δίνει το αίσθημα της όρασης.

Σε αρκετούς ασθενείς με διαβήτη, και ειδικά σε ασθενείς με κακό έλεγχο του ζαχάρου ή/και μακροχρόνιο διαβήτη παρουσιάζονται αλλοιώσεις των αγγείων του αμφιβληστροειδούς. Αυτές οι αλλοιώσεις οδηγούν αρχικά σε μικρές αιμορραγίες και αργότερα σε ισχαιμία του αμφιβληστροειδή.

Η ισχαιμία προκαλεί την δημιουργία νέων αγγείων τα οποία όμως είναι εύθραυστα, διαρρέουν υγρό και αιμορραγούν, χωρίς να βελτιώνουν την αιμάτωση του αμφιβληστροειδούς. Αυτό το στάδιο ονομάζεται παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

Εδώ μπορεί να επέμβει ο οφθαλμίατρος με τη θεραπεία με laser, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την ατροφία των νέων αγγείων.

Αν δέν γίναει θεραπέια σε αυτό το στάδιο τότε υπάρχει κίνδυνος για μεγάλη αιμορραγία μέσα στο μάτι η οποία μπορεί να μειώσει δραματικά την όραση.

Ευτυχώς και σε αυτό το στάδιο μπορεί να επέμβει ο οφθαλμίατρος με χειρουργική επέμβαση (Υαλοειδεκτομή) για αφαίρεση της αιμορραγίας αν χρειαστεί. Υπάρχουν περιπτώσεις όμως στις οποίες τα νέα αγγεία προκαλούν πολύ σοβαρές επιπλοκές που θα συζητηθούν πιο κάτω.
 
Διαβητικό οίδημα ωχράς κηλίδας

Με τον ίδιο τρόπο που ο διαβλήτης επηρεάζει όλα τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις στα αγγεία της κεντρικής περιοχής του αμφιβληστροειδούς (ωχρά κηλίδα). Οι αλλοιώσεις των αγγείων προκαλούν αιμορραγίες και διαρροή υγρού προκαλώντας οίδημα της ωχράς κηλίδας.

Η περιοχή αυτή είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση, και ώς εκ τούτου μπορεί να δυσκολεύεται ο ασθενής σε δραστηριότητες όπως το διάβασμα και η οδήγηση.

Εκτός απο τον καλό έλεγχο του διαβήτη, ο οφθαλμίατρος μπορεί να επέμβει με θεραπεία με laser ή με ενέσεις στο μάτι ή συνδυασμό των δύο.

Οι ενέσεις καθώς και το laser είναι ανώδυνα και έχουν θεαματικά αποτελέσματα, ειδικά σε περιπτώσεις που το πρόβλημα έχει ανιχνευτεί νωρίς.

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, ο διαβήτης προκαλεί τη δημιουργία νέων αγγείων λόγω ισχαιμίας.

Εκτός απο τον αμφιβληστροειδή, νεόπλαστα αγγεία μπορεί να δυμιουργηθούν και στο μπροστινό μέρος του ματιού πάνω στην ίριδα.

Σε αυτή τη θέση μπορούν να φράξουν την παροχέτευση του υγρού απο το μάτι και  να προκαλέσου ραγδαία αύξηση της πίεσης του ματιού.

Αν και η θεραπεία με ενέσεις και laser βοηθά να σταθεροποιηθεί το μάτι η πρόγνωση για την όραση δέν είναι πολύ καλή.

Ελκτική Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς

Τα νεόπλαστα αγγεία που δημιουργούνται στον αμφιβληστροειδή μπορούν να προκαλέσουν ινώδης μεμβράνες στη επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς. 

Οι μεμβράνες αυτές προκαλούν έλξη και αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, που απειλεί την όραση.

Με τις νέες τεχνικές στην χειρουργική υαλοειδούς/αμφιβληστροειδούς αυτές οι καταστάσεις είναι διαχειρίσιμες, χρειάζονται όμως πολύωρες και πολύπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις.
 
Θεραπείες

Η καλύτερη θεραπεία για τις παθήσεις του ματιού που οφείλονται στο διαβήτη είναι η πρόληψη με συχνές επισκέψεις στον οφθαλμίατρο για βυθοσκόπηση.

Επίσης ο έλεγχος του ζαχάρου και της αρτηριακής πίεσης είναι ζωτικής σημασίας για τον περιορισμό της ζημιάς στα μάτια.
Laser

Η θεραπεία με laser εφαρμόζεται στο ιατρείο και είναι η καλύτερη θεραπεία για την αντιμετώπιση της νεοαγγείωσης και των σοβαρών επιπλοκών του διαβήτη, μειώνοντας σημαντικά το ποσοστό απώλειας όρασης σύμφωνα με μεγάλες επιστημονικες μελέτες.

Οι ίδιες μελέτες έχουν επίσης επισημάνει την χρησιμότητα του laser χαμηλότερης ισχύος στη σταθεροποίηση της όρασης στο διαβητικό οίδημα ωχράς κηλίδας, ενώ το νεότερου τύπου subtheshold laser έχει καλά αποτελέσματα χωρίς να προκαλεί παράπλευρη ζημιά στον αμφιβληστροειδή.

Η νεότερη θεραπεία για το διαβητικό οίδημα ωχράς είναι οι ενέσεις μέσα στην κοιλότητα του ματιού (ενδουαλοειδικές ενέσεις) με φάρμακα σταματούν τη διαρροή υγρού απο τα αγγεία, μειώνοντας ή και εξαλείφοντας το οίδημα της ωχράς με βελτίωση της όρασης.

Οι ενέσεις είναι ανώδυνες και γίνονται στο ιατρείο. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης μπορεί να χρειαστούν αρκετές ενέσεις ή και συνδυασμός με laser.
 
Ακόμη και στις σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη όπως το νεοαγγειακό γλαύκωμα και η ελκτική αποκόλληση αμφιβληστροειδούς μπορούμε να διατηρήσουμε ή και να βελτιώσουμε την όραση με διάφορες χειρουργικές θεραπείες και laser.

Ο καλύτερος τρόπος αποφυγής της απώλειας όρασης στον διαβήτη είναι ο καλός έλεχγος και συχνή παρακολούθηση απο οφθαλμίατρο για βυθοσκόπηση.

 

 * Δρ. Αντρέας Κοντός, χειρούργος αμφιβληστροειδούς , καταρράκτη και ωχράς κηλίδας, BSc(Hons), MBChB(Hons), FRCOphth(Lon), CCT(UK), Λεμεσός, τηλέφωνο 25386300