Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο την 3η Παρασκευή του Μαρτίου, δηλαδή για φέτος στις 17 Μαρτίου 2017, αναλύεται πιο κάτω ο ρόλος του ύπνου και οι διαταραχές οι οποίες πλέον τείνουν να γίνουν μάστιγα στην σύγχρονη κοινωνία.
O ύπνος είναι απαραίτητος για την ξεκούραση οργανισμού μας, για την εμπέδωση της μνήμης και για την αποκατάσταση των εγκεφαλικών μας λειτουργιών.
Διαχωρίζεται σε δυο βασικά στάδια, τον ύπνο μη-REM που έχει και την μεγαλύτερη χρονική διάρκεια (80% περίπου του χρόνου ύπνου) και τον ύπνο REM (20% περίπου). Ο ύπνος REM χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των οφθαλμών (Rapid Εye Movements - REM), και είναι σε αυτή τη φάση κυρίως που βλέπουμε όνειρα.
Όσον αφορά τις διαταραχές οι πλέον γνωστές είναι οι αναπνευστικές οι οποίες συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου και περιλαμβάνουν το έντονο ροχαλητό και την υπνική άπνοια είτε αποφρακτικής είτε κεντρικής αιτιολογίας και τον υποαερισμό κατά τον ύπνο.
Εξίσου σημαντικές διαταραχές είναι και οι υπερυπνίες ή αλλιώς υπνηλίες, να νυστάζει δηλαδή κάποιος και να κοιμάται περισσότερο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό) όπως επίσης η αϋπνία καθώς και οι διάφορες παραϋπνίες δηλαδή οι παθολογικές συμπεριφορές κατά τον ύπνο, ακούσιες κινήσεις κατά τον ύπνο, τρίξιμο των δοντιών, τινάγματα των άκρων κλπ.
Οι διαταραχές ύπνου αφορούν τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά, με διαφορετική συχνότητα και είδος προβλημάτων σε κάθε πληθυσμιακή ομάδα. Όλες οι διαταραχές ύπνου ελέγχονται μέσω μίας εξέτασης που ονομάζεται «Μελέτη Ύπνου στο Εργαστήριο Ύπνου»
Αποφρακτική άπνοια
Το έντονο και χρόνιο ροχαλητό είναι η πρώτη ένδειξη μιας δυνητικά επικίνδυνης για τη ζωή διαταραχής σε ποσοστό περίπου 4% στους ενήλικες, η οποία ονομάζεται αποφρακτική άπνοια στον ύπνο.
Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή δεν αναπνέουν ικανοποιητικά κατά τη διάρκεια του ύπνου, με αποτέλεσμα να μην παίρνουν αρκετό οξυγόνο και να έχουν κακό ποιοτικά ύπνο.
Μπορεί να εμφανίζουν υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και έχουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη αρτηριακής υπέρτασης, καρδιακής ανεπάρκειας, εμφράγματος του μυοκαρδίου, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και σακχαρώδους διαβήτη.
Ευτυχώς σήμερα οι αναπνευστικές αυτές διαταραχές μπορούν να διαγνωστούν από τους ειδικούς σε αρχικά στάδια, και να προληφθούν οι τυχόν επιπλοκές τους.
Μελέτη Ύπνου στο εργαστήριο Ύπνου
Πρόκειται για την αυθεντική, την πιο ολοκληρωμένη και ταυτόχρονα την πιο αξιόπιστη εξέταση όταν θέλουμε να διερευνήσουμε τις διαταραχές ύπνου.
Πρόκειται ουσιαστικά για μία διανυκτέρευση του ασθενή στο ειδικό εργαστήριο ύπνου, όπου έρχεται το βράδυ, τοποθετούνται κάποια καλώδια στο σώμα του και ενώ ακολούθως κοιμάται, ελέγχονται πολλές λειτουργίες του οργανισμού ταυτόχρονα, όπως η αναπνοή, το καρδιογράφημα, το εγκεφαλογράφημα, το μυογράφημα και πολλά άλλα.
Απαραίτητη είναι και η video καταγραφή του ύπνου του ασθενή μέσω κάμερας καθόλο το βράδυ.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης αξιολογούνται από τους Ειδικούς Ιατρούς Ύπνου (ιατροί που έτυχαν επιπλέον εξειδίκευσης πέραν της κανονικής τους εκπαίδευσης) και οι οποίοι είναι πιστοποιημένοι από τον Ευρωπαικό Οργανισμό Διαταραχών Ύπνου (ESRS).
Αφού λοιπόν αξιολογηθούν τα αποτελέσματα αυτής της Μελέτης ύπνου, ο ασθενής τυγχάνει της κατάλληλης θεραπείας ανάλογα με το πρόβλημα που διαγνώστηκε, είτε από τον ειδικό ιατρό ύπνου είτε αφού παραπεμφθεί σε κάποιο συνάδελφο άλλης ειδικότητας για άλλη εξειδικευμένη θεραπεία.
* Δρ Ανδρέας Ζαχαριάδης
Πνευμονολόγος, Ειδικός Διαταραχών Ύπνου
MD, PhD, EDRM, ESRS, FCCP, FAASM
Πνευμονολογικό Κέντρο Λευκωσίας, τηλέφωνο 22 355188