Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας: Τι είναι το «έξυπνο στόμα»

Η Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας εορτάζεται από το 2013 κάθε χρόνο στις 20 Μαρτίου με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας (FDI-World Dental Federation).

 

Στόχος της ημέρας αυτής είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία της καλής στοματικής υγιεινής και τον ρόλο της στην προστασία της γενικής υγείας και της ευεξίας μας.

 

Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας διεθνούς καμπάνιας ευαισθητοποίησης που σχεδιάζεται και προωθείται από την Ομοσπονδία και η οποία προσαρμόζεται και προωθείται τοπικά από εθνικούς οδοντιατρικούς συλλόγους σε περισσότερες από 140 χώρες σε όλο τον κόσμο.

 

Η Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας καθιερώθηκε επίσημα το 2007 και μέχρι το 2013 εορταζόταν στις 12 Σεπτεμβρίου ώστε να συμπίπτει με τα γενέθλια του ιδρυτή της Παγκόσμιας Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, Δρ Τσαρλς Γκοντόν.

 

Τον Σεπτέμβριο του 2012, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης της Ομοσπονδίας, η ημερομηνία μετατέθηκε στις 20 Μαρτίου. Η νέα ημερομηνία επιλέχθηκε ώστε να αντανακλά τα παρακάτω:

- Ένας ηλικιωμένος πρέπει να έχει συνολικά 20 φυσικά δόντια μέχρι το τέλος της ζωής του για να θεωρείται υγιής.

- Ένα παιδί πρέπει να έχει 20 νεογιλά δόντια.

- Οι υγιείς ενήλικες πρέπει να έχουν συνολικά 32 δόντια και 0 τρύπες στα δόντια τους (3/20, σύμφωνα με το σύστημα αναγραφής της ημερομηνίας στις ΗΠΑ).

 

Το φετινό σύνθημα για την Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας είναι «Ζήσε με ένα “έξυπνο στόμα”». Τι σημαίνει να ζούμε με ένα «έξυπνο στόμα»;

 

Το να ζούμε με ένα «έξυπνο στόμα» παραπέμπει στις αποφάσεις που μπορούμε να πάρουμε για να περιφρουρήσουμε τη στοματική υγεία τη δική μας αλλά και της οικογένειάς μας.

 

Εάν ζούμε με ένα «έξυπνο στόμα» αντιλαμβανόμαστε τη σημασία της καλής στοματικής υγιεινής και πώς να αποφεύγουμε τα στοματικά νοσήματα.

 

Η Παγκόσμια Οδοντιατρική Ομοσπονδία συνέταξε έναν νέο 20σέλιδο οδηγό για το κοινό με τα «πρέπει» και τα «δεν πρέπει» της στοματικής υγείας, ο οποίος περιλαμβάνει ειδικά κεφάλαια αφιερωμένα στη στοματική υγεία των γυναικών κατά τη διάρκεια της κύησης, των παιδιών και των ηλικιωμένων.

 

Ο οδηγός έχει τίτλο «Πώς να ζούμε με ένα “έξυπνο στόμα” – Ο οδηγός σας για την καλή στοματική σας υγεία» και αποτελεί βασικό εργαλείο για την καμπάνια της Παγκόσμιας Ημέρας Στοματικής Υγείας. ( Η Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία έχει μεταφράσει τον οδηγό στα ελληνικά 

 

Η Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας, δίνει την ευκαιρία να συμμετέχουμε όλοι μας στο παγκόσμιο κίνημα για την ανάληψη της δέσμευσης για τη φροντίδα της στοματικής μας υγείας και να παρακινήσουμε και άλλους να δώσουν προτεραιότητα στη δική τους στοματική υγεία.

 

Η Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας έχει ως κύριο στόχο να συνειδητοποιήσουμε όλοι τις επιπτώσεις που έχει η στοματική υγεία στη γενικότερη σωματική υγεία και ευημερία μας.

 

 

-Από την παιδική ηλικία. Εμφυσήστε τις συνήθειες της καλής στοματικής υγείας στα παιδιά από νωρίς, ώστε να τα βοηθήσετε να εξασφαλίσουν υγιές στόμα και υγιές σώμα, πράγμα που θα τα βοηθήσει, στην πορεία, να επιτύχουν.

- Με μιαν επίσκεψη στον οδοντίατρο. Εάν δεν έχετε πάει στον οδοντίατρο για τον τακτικό σας έλεγχο ή εάν το έχετε αμελήσει για χρόνια – κλείστε ΤΩΡΑ ραντεβού! Μια επίσκεψη στον οδοντίατρο μπορεί να συμβάλει στο να έχουμε καλή γενική υγεία και ευημερία για μια ολόκληρη ζωή.

- Με πρόγραμμα καλής στοματικής υγείας. Ποτέ δεν είναι αργά να υιοθετήσουμε συνήθειες καλής στοματικής υγείας, δηλαδή βούρτσισμα και συμπληρωματικά μέτρα στοματικής υγιεινής, όπως είναι: χρήση οδοντικού νήματος, ξέπλυμα και μάσηση, όπως επίσης οι τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο, που θα σας βοηθήσουν να εξασφαλίσετε υγιές στόμα και υγιές σώμα.

-Με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Απολαύστε υγιεινή διατροφή και υγιεινά ποτά και περιορίστε την κατανάλωση ζάχαρης – ιδιαίτερα μεταξύ των γευμάτων. Μάθετε ποιες τροφές περιέχουν υψηλότερα επίπεδα ζάχαρης, ιδιαιτέρα εκείνες που περιέχουν «κρυμμένη» ζάχαρη. Εάν καπνίζετε ή πίνετε αλκοόλ, περιορίστε ή κόψτε τις συνήθειες αυτές.

 

Συμμετέχετε και εσείς στο παγκόσμιο κίνημα για τη φροντίδα της στοματικής υγείας

 

-Επισκεφθείτε το www.WorldOralHealthDay.org  για να μάθετε περισσότερα για τις δεσμεύσεις στη φροντίδα της στοματικής υγείας από τη διεθνή οδοντιατρική κοινότητα.

-Προσαρμόστε τις παράπλευρες δράσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας στα μέτρα σας, χρησιμοποιώντας την εφαρμογή παραμετροποίησης που διατίθεται στοwww.WorldOralHealthDay.org

-Κηρύξτε «πόλεμο» στην οδοντική πλάκα, κατεβάστε το Plaque Attack και «προκαλέστε» τους φίλους και τα μέλη της οικογένειάς σας. Διατίθεται στο iTunes και στο Google Play.

Όταν παραμελούμε τα δόντια και τα ούλα μας επιδρούμε -εν αγνοία μας- στη γενική μας υγεία και ευημερία.

Παρά την πρόοδο της στοματικής υγείας, η οδοντική τερηδόνα έχει καταστεί μία από τις πιο διαδεδομένες παθήσεις παγκοσμίως, που επηρεάζει την καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων 1, πέραν του ότι έχει σοβαρότατες επιπτώσεις στα συστήματα υγειονομικής περιθαλψης2.

 

Οι στοματικές παθήσεις επηρεάζουν 3.9 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.1

 

-     Σε παγκόσμιο επίπεδο, ποσοστό μεταξύ 60% και 90% παιδιών πάσχουν από οδοντική τερηδόνα.3

-     Η παραμελημένη και μη θεραπευμένη οδοντική τερηδόνα αποτελεί την πιο διαδεδομένη πάθηση από ένα σύνολο 291 παθήσεων που εξετάσθηκαν στη Μελέτη «Global Burden of Disease Study». 1,4

-     Η γενικευμένη περιοδοντίτιδα και η μη θεραπευμένη οδοντική τερηδόνα στα νεογιλά δόντια είναι μεταξύ των 10 πρώτων περισσότερο διαδεδομένων παθήσεων. Σε συνδυασμό, οι παθήσεις αυτές πλήττουν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού .1

 

Η γενικευμένη περιοδοντίτιδα που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια δοντιών εντοπίζεται σε ποσοστό 15%–20% των μεσηλίκων. (35-44 ετών).5

 

Η θεραπεία των στοματικών παθήσεων μπορεί να είναι εξαιρετικά δαπανηρή. Ωστόσο, η καλύτερη συνειδητοποίηση της σημασίας της πρόληψης μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην οικονομική επιβάρυνση.

 

-   Στις βιομηχανοποιημένες χώρες, η θεραπευτική περίθαλψη αποτελεί μιαν αξιόλογη οικονομική επιβάρυνση, με 5%-10% των δαπανών της δημόσιας υγείας να αφορούν τις στοματικές παθήσεις.

-   Εξοικονόμηση στην οδοντιατρική περίθαλψη έχει παρατηρηθεί σε χώρες στις οποίες έχουν γίνει επενδύσεις στην  προληπτική οδοντιατρική περίθαλψη η οποία είχε ως αποτέλεσμα μείωση των στοματικών παθήσεων.

 

Κάθε χρόνο, εκατομμύρια ημέρες εργασίας και σχολικής παρακολούθησης χάνονται από κακή στοματική υγεία, γεγονός που μπορεί να έχει οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις στους ανθρώπους. Για τα παιδιά, αυτό μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στις επιτυχίες που μπορεί να έχουν στο μέλλον, στην πορεία της ζωής τους.6

 

-   Περισσότερες από 50 εκατομμύρια σχολικές ώρες χάνονται κάθε χρόνο, λόγω προβλημάτων οδοντιατρικής φύσεως.6

-   Η κακή στοματική υγεία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα απόδοσης ενός παιδιού στο σχολείο.6Τα παιδιά με κακή στοματική υγεία είναι 12 φορές πιθανότερο – σε σύγκριση με τα παιδιά χωρίς οδοντιατρικά προβλήματα- να έχουν χαμηλότερο επίπεδο δραστηριοτήτων, εξαιτίας σχετικών ασθενειών.6

-   Περισσότερες από 2.4 εκατομμύρια ημέρες εργασίας χάθηκαν λόγω στοματικών παθήσεων το 1996.3

Ποτέ δεν είναι πολύ αργά για να αρχίσουμε να φροντίζουμε τη στοματική μας υγεία.

Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις άλλες σοβαρές ασθένειες, η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία είναι κρίσιμης σημασίας, προκειμένου να διασφαλίσουμε την καλύτερη έκβαση και τον περιορισμό των στοματικών παθήσεων και των συνδεόμενων με αυτές  επιπλοκών στην υγεία.

 

Τα τσεκ-απ στον οδοντίατρο μπορούν να ανιχνεύσουν ενδείξεις διατροφικών ελλείψεων, αλλά και σοβαρά νοσήματα όπως οι βακτηριακές λοιμώξεις, οι διαταραχές του ανοσοποιητικού και  ο καρκίνος του στόματος.

 

Η στοματική υγεία και η γενική υγεία σχετίζονται στενά – κυρίως, λόγω των κοινών μεταξύ τους παραγόντων κινδύνου  και  θα πρέπει να  εξετάζονται σφαιρικά και συνολικά.4

 

-   Οι κοινοί παράγοντες κινδύνου της μη υγιεινής  διατροφής, του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ  απαντώνται σε όλες τις στοματικές παθήσεις  και σε άλλα μη μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο καρκίνος, ο διαβήτης και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.4

-   Στην περίπτωση του σακχαρώδους διαβήτη, η περιοδοντίτιδα θεωρείται μια επιπλέον επιπλοκή.2

 

Μια ποικίλη και υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της διατήρησης της καλής υγείας. Ωστόσο, η απώλεια των δοντιών ή ο πόνος εξ αιτίας της τερηδόνας αναμφισβήτητα εμποδίζουν κάποιον από το να απολαμβάνει μια υγιεινή διατροφή με σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινά απαιτούμενη πρόσληψη των  θρεπτικών στοιχείων από αυτά τα είδη τροφών.1

 

Η καλή στοματική υγεία σημαίνει πολλά περισσότερα  από ένα ωραίο χαμόγελο.

Οι στοματικές παθήσεις μπορούν να επηρεάσουν κάθε πτυχή της ζωής μας – τις σχέσεις μας, την αυτοπεποίθηση, το σχολείο, τη δουλειά, την απόλαυση του φαγητού .7,8

 

Τα δόντια διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της εμφάνισης και σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της ένταξης του ατόμου στο  κοινωνικό σύνολο.7

 

-   Τα παιδιά και οι  ενήλικες ομοίως αναφέρουν μειωμένη κοινωνική λειτουργικότητα εξαιτίας στοματικών παθήσεων, όπως επίσης ότι αποφεύγουν να γελούν και να χαμογελούν.

-   Τα παιδιά δηλώνουν ότι έχουν αναστολές στις συναναστροφές τους, εξ αιτίας της εικόνας των δοντιών τους, ή επειδή οι άλλοι αστειεύονται για τα δόντια τους.7

-   Ο φυσικός πόνος και η δυσφορία είναι οι πιο συνηθισμένες εμπειρίες στους ενήλικες με στοματικές παθήσεις, ενώ πολλοί αναφέρουν ότι νοιώθουν αυτοσυγκράτηση, συστολή και ένταση, δυσκολία να χαλαρώσουν,  αμηχανία και ντροπή. Πολλοί είναι εκείνοι επίσης που μπορεί να αισθάνονται ότι η ζωή τους δεν τους ικανοποιεί αρκετά,  ή ότι είναι απολύτως αδύναμοι να λειτουργήσουν.8

 

Οι στοματικές ασθένειες συνδέονται με σοβαρό πόνο και άγχος, αλλά επίσης και παραμόρφωση, οξείες ή χρόνιες λοιμώξεις, διαταραχές στη διατροφή και τον ύπνο  οδηγώντας σε χειροτέρευση της ποιότητας ζωής.7

 

Στις αναπτυσσόμενες χώρες, η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται,   αυτό είναι ακόμη πιο οξυμένο  λόγω της  έλλειψης ελέγχου του πόνου και λόγω του ότι η θεραπεία δεν είναι άμεσα διαθέσιμη.

[1]  Marcenes W, Kassebaum NJ, Bernabé E, Flaxman A, Naghavi M, Lopez A, Murray CJ. Global burden of oral conditions in 1990-2010: a systematic analysis. J Dent Res. July 2013;92(7):592-7. doi: 10.1177/0022034513490168. Epub 2013 May 29.
2 Petersen PE, Bourgeois D, Ogawa H, Estupian-Day S, Ndiaye C. The global burden of oral disease and risk to oral health. Bulletin of the World Health Organization. September 2005; 83(9)
3 FDI World Dental Federation. Oral Health Worldwide. Available at: http://www.worldoralhealthday.com/wp-content/uploads/2014/03/FDIWhitePaper_OralHealthWorldwide.pdf. Last accessed July 2015
4 FDI World Dental Federation. The challenge of oral disease: a call for global action. The oral health atlas:second edition. July 2015.
5 Who Health Organization. Oral Health Fact Sheet. April 2012. Available at: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs318/en/. Last accessed July 2015
6 Kwan S Y.L., Petersen PE, Pine CM, Borutta, A. Health- promoting schools: an opportunity for oral health promotion. Bulletin of the World Health Organization. 2005;83:677-68. Available at: http://www.who.int/bulletin/volumes/83/9/677.pdf. Last accessed July 2015
7 Moynihan P, Petersen PE. Diet, nutrition and the prevention of dental diseases. Public Health Nutr. 2004;7:201–26
8 Nuttall NM, Steel JG, Pine CM, White D, Pitts NB. The impact of oral health on people in the UK in 1998. British Dental Journal. February 2001; 190:3:121-126