Η ιστορία και δημιουργία του Χημείου

Σ το Κλινικό Χημείο του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας έχει μια ιστορία από το 1931, με πρώτο υπεύθυνο ένα Άγγλο απόστρατο λοχαγό και βοηθό του Νίκου Σχίζα ενώ αργότερα προσλήφθηκαν οι Θεόδωρος Ασσιώτης και Μιχαλάκης Κουμενίδης.

Μέχρι το 1957 στεγαζόταν σε ένα μικρό δωμάτιο στον πρώτο όροφο του παλιού νοσοκομείου Λευκωσίας που βρισκόταν απέναντι από την σημερινή Βουλή των Αντιπροσώπων. Αποτελείτο από ένα μεγάλο τραπέζι στην μέση του δωματίου, ράφια σε ένα τοίχο μ εστοιβαγμένα μπουκάλια και αντιδραστήρα. Μια εσωτερική ανεμόσκαλα οδηγούσε στο ισόγειο όπου βρισκόταν μια βρύση όπου ξεπλένονταν τα σωληνάρια, οι πιπέττες και άλλα δοχεία.

Πρίν την δημιουργία του Χημείου στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, οι γιατροί έκαναν οι ίδιοι τις απαραίτητες αναλύσεις αίματος και ούρων των ασθενών.

Ο Άγγλος στρατιωτικός γιατρός R.W. Clarke ήταν ίσως ο πρώτος γιατρός στην Κύπρο ο οποίος έφερε μαζί του και μικροσκόπιο το οποίο χρησιμοποιούσε στο Νοσοκομείο Λευκωσίας.

Ο Νίκος Σχίζας διαδέχθηκε τον Άγγλο λοχαγό και παρέμεινε Επιθεωρητής Νοσοκομειακού Χημείου μέχρι ο 1965 όταν σκυτάλη πήραν ο Θεόδωρος Ασσιώτης, Μιχάλης Κουμενίδης και ακολούθως ο Ζαχαρίας Ζαχαριάδης, ως Προιστάμενος Νοσοκομειακών Εργαστηρίων και Έφορος Εγγραφής Κλινικών Εργαστηρίων.

Με νέα σχέδια εργασίας υπηρέτησαν ως Επιθεωρητές Νοσοκομειακού Εργαστηρίου οι Κυριάκος Τσαγγάρης, Γιάγκος Στυλιανού, Χριστάκης Ταπακούδης, Αρετή Ζαρβού, Ανδρούλα Ζαννετή και Θέκλα Γενναίου. Οι Θεόδωρος Ασσιώτης και Ζαχαρίας Ζαχαρίου ήταν τεχνολόγοι εξιδεικευμένοι στην αιματολογία και οι υπόλοιποι στην βιοχημεία.

Χωρίς ιατρούς αιματολόγους ή μικροβιολόγους στην κυβερνητική υπηρεσία, η ευθύνη των λειτουργών ήταν τεράστια. Αποτελούσαν μια συμπαγή και πολύ καλά καταρτισμένη ομάδα που ανταποκρινόταν επάξια στις ανάγκες του μεγαλύτερου νοσοκομείου της Κύπρου.

Οι περισσότεροι ήταν απόφοιτοι της Αγγλικής Σχολής της Λευκωσίας, οι οποίοι έκαναν μετεκπαίδευση τεχνολόγου κλινικού εργαστηρίου.

Λίγο πριν το τέλος της Αγγλοκρατίας ο γιατρός Peter Klirking παθολογοανατόμος και διοικητικά υπεύθυνος του Κλινικού Χημείου που μαζί με τους Senerkin και Κυαμίδη εκτελούσαν και τις νεκροψίες.

Κατά την διάρκεια του απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ τα καθήκοντα τους αφορούσαν τα θύματα του αγώνα.

Για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ανέλαβε δράση ο τουρκοκύπριος γιατρός Senerkin το οποίο η βρετανική κυβέρνηση απέσπασε σε βρετανικό νοσοκομείο , λόγω της εξαιρετικής του κατάρτισης και προσόντων.

Έτσι το 1960 διοικητικά υπεύθυνος γιατρός για το Κλινικό Χημείο και το Τμήμα Παθολογοανατομίας ανέλαβε ο Αντρέας Κυαμίδης με βοηθό τον Hovez Pampakian. Τον γιατρό Κυαμίδη διαδέχθηκε στο Τμήμα Παθολογοανατομίας το 1976 ο γιατρός Πάνος Σταυρινός με βοηθό του τον Παναγιώτη Θεμιστοκλέους ο οποίος πέθανε πρόωρα το 1993.

Μέχρι περίπου το 1985 οι περισσότερες αναλύσεις διεκπαιρεώνονταν στο χέρι. Ακολούθησε η αυτοματοποίηση με την χρήση των αυτόματων αναλυτών.

Μετά την ένταξη μας στην ΕΕ το 2004 οι οδηγίες της Επιτροπής όσο και αυτές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για εφαρμογή του ποιοτικού ελέγχου όλων των κρατικών και ιδιωτικών εργαστηρίων από ειδική υπηρεσία δεν έγινε κατορθωτό να εφαρμοστούν μέχρι και το 2015.

Το 1999 διορίστηκε η Δέσπω Πιερίδου Μπακατσούνη πρώτη γιατρός μικροβιολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας , ως υπεύθυνη του Τμήματος Μικροβιολογίας. Τα περισσότερα όμως ιδιωτικά κλινικά χημεία συνέχισαν μετά την Ανεξαρτησία να μην στελεχώνονται απο γιατρούς μικροβιολόγους, αιματολόγους, ανοσιολόγους, όπως είναι η πρακτική στις ανεπτυγμένες ιατρικά χώρες.

* Το προσωπικό του Χημείου του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. ( Σχίζας, Ασσιώτης και Ζαχαριάδης καθιστοί. Όρθιοι στην πρώτη σειρά, η κυρία Ελένη καθαρίστρια, Κουμενίδης, Αναστασιάδου η γραφέας, Στυλιανού Selcuk και Μιχαηλίδης. Στην Πίσω σειρά, Ahmet, Σολωμού και Κωνσταντίνου)

* Κατά τα εγκαίνια του νέου χώρου του Χημείου στον πρώτο όροφο πάνω στην κεντρική είσοδο, Νοέμβριος 1957. Από αριστερά, οι Ζαχαριάδης Ζαχαρία;, Κώστας Λυμπουρής ποδοσφαιριστής της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, κάνοντας χειραψία με τον George Sinclair, Κλείτο Υψαρίδη, Σωτήρη Κων/νου και δεξιά ο γιατρός Peter Alfonsus Clarkin