Είναι λάθος το «κάνε ένα τεστ κοπώσεως» για να δούμε αν θα πάθεις έμφραγμα.
Αναμφισβήτητα το τεστ κοπώσεως είναι χρήσιμο γιατί μας δίνει πληροφορίες για πολλά προβλήματα.
Το HealthNews μίλησε με τον Δρ Αντρέας Ζαχαριάδης, Πνευμονολόγο, Ειδικό ΔιαταραχώνΎπνου, για το τί σημαίνει η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως και γιατί κάποιος πρέπει να κάνει την εν λόγο εξέταση.
Η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως είναι μία πλήρης εξέταση η οποία έχει σκοπό την εκτίμηση της λειτουργίας διαφόρων οργάνων του σώματος κατά την άσκηση.
Έτσι εκτιμάται η λειτουργία του αναπνευστικού, καρδιαγγειακού, αιμοποιητικού και μυοσκελετικού συστήματος ταυτόχρονα, μέσω μίας ολοκληρωμένης εξέτασης.
Με την καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως εκτιμάται ο βαθμός αναπηρίας του εξεταζομένου, γίνεται διάγνωση της αιτίας της δύσπνοιας, εκτιμάται η βαρύτητα της νόσου, γίνεται προεγχειρητική εκτίμηση του ρίσκου για επέμβαση στο θώρακα και στην κοιλιά και επίσης αξιολογείται η αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής.
Πρόκειται για μία εξέταση αρκετά ασφαλή καθώς τα σοβαρά συμβάματα περιγράφονται στην βιβλιογραφία με μία συχνότητα μόλις 5/10,000.
Η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως πραγματοποιείται στο εργαστήριο (American Medical Center) με τη χρήση ποδηλάτου – εργομέτρου κάτω από συνεχή καρδιογραφική παρακολούθηση και μέτρηση αρτηριακής πίεσης.
Στη δοκιμασία παρίσταται πάντα ο γιατρός, έτσι διασφαλίζεται η ασφάλεια του ασθενούς και γίνεται συνολική εκτίμηση των ευρυμάτων της δοκιμασίας.
Τέλος, η συνολική διάρκεια ολοκλήρωσης του τεστ είναι περίπου 30 λεπτά.
Πως γίνεται;
Πριν από την εξέταση δεν πρέπει να πιείτε καφέ ή αλκοόλ. Δεν πρέπει να είστε “φαγωμένοι” και δεν πρέπει να καπνίσετε.
Στην καθημερινή κλινική πράξη οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο εξετάζονται σε ηρεμία, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμπτώματά τους εκδηλώνονται κατά ή μετά από σωματική κόπωση ή ψυχικές συγκινήσεις.
Με τη δοκιμασία κόπωσης επιδιώκεται η πρόκληση των συμπτωμάτων σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο.
Ποιες μεταβολές συμβαίνουν στον οργανισμό κατά την διάρκεια της κόπωσης; Κατά την άσκηση αυξάνεται η καρδιακή συχνότητα, η συστολική αρτηριακή πίεση με αποτέλεσμα αύξηση του καρδιακού έργου.
Το φυσιολογικό καρδιοαγγειακό σύστημα έχει μεγάλες λειτουργικές εφεδρείες και έτσι αντιμετωπίζει το αυξημένο έργο που απαιτεί η κόπωση, χωρίς την εμφάνιση παθολογικών ευρημάτων.
Αντίθετα το καρδιοαγγειακό σύστημα των ασθενών με στεφανιαία νόσο έχει μειωμένες εφεδρείες και κατά κανόνα δε μπορεί να αντεπεξέλθει στο αυξημένο έργο που απαιτεί η κόπωση έτσι επέρχεται ισχαιμία με τα κλινικά ή εργαστηριακά ευρήματά της. Είδη δοκιμασίας κόπωσης και πότε γίνονται
Α) Δυναμική άσκηση των κάτω άκρων
Κυλιόμενος τάπητας: είναι η ευρύτερα χρησιμοποιούμενη μέθοδος επειδή μιμείται μια φυσιολογική δραστηριότητα, δηλαδή το βάδισμα, οπότε μπορεί εύκολα να πραγματοποιηθεί από τον εξεταζόμενο.
Ο κυλιόμενος τάπητας είναι ένας μηχανικά κινούμενος τάπητας. Ανάλογα με το πρωτόκολλο που χρησιμοποιείται, η κλίση και η ταχύτητα του κυλιόμενου τάπητα αυξάνονται σταδιακά κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας κοπώσεως.
Εργομετρικό ποδήλατο: ο εξεταζόμενος εκτελεί ποδηλασία σε ένα ηλεκτρικά τροχοπεδούμενο ποδήλατο.
Προτιμάται ως μέθοδος σε παχύσαρκα άτομα γιατί το βάρος τους δεν επηρεάζει τον βαθμό της κοπώσεως όπως συμβαίνει στον κυλιόμενο τάπητα, απαιτεί όμως πολύ καλή συνεργασία του εξεταζόμενου και εξοικείωσή του σε αυτή τη μορφή άσκησης.
B) Δυναμική άσκηση των άνω άκρων
Στους εξεταζόμενους με αγγειακά, νευρολογικά και ορθοπεδικά προβλήματα στα κάτω άκρα, οι οποίοι είναι δύσκολο να ασκηθούν αρκετά με τις μεθόδους που προαναφέρθηκαν, ενδείκνυται η δυναμική άσκηση των άνω άκρων (εργομετρία άνω άκρων) σε μηχάνημα με «πετάλια» κινούμενα με τα χέρια.
Η δοκιμασία αυτή όμως είναι λιγότερο ευαίσθητη από εκείνη των κάτω άκρων.
Γ) Στατική άσκηση
Μερικές φορές αν δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί άλλη μέθοδος, χρησιμοποιείται η στατική άσκηση με δυναμόμετρο, κατά την οποία ο εξεταζόμενος συμπιέζει επανειλημμένως ένα ελαστικό αντικείμενο. Η μέθοδος αυτή είναι σαφώς λιγότερο ευαίσθητη στο να αποκαλύπτει τυχόν πάθηση των στεφανιαίων αρτηριών ή αρρυθμιολογικά προβλήματα.
Πως γίνεται η εξέταση;
Κατά τη δοκιμασία κόπωσης ο εξεταζόμενος υποβάλλεται σε σωματική άσκηση, βάδισμα ή ποδηλασία, κατά την οποία συνεχώς παρακολουθείται το ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Στον εξεταζόμενο τοποθετούνται τα 12 καλώδια του ηλεκτροκαρδιογράφου ως εξής:
Τα καλώδια των άκρων (χέρια και ποδιά) τοποθετούνται κεντρικότερα και συγκεκριμένα αυτά των άνω άκρων τοποθετούνται λίγο πιο κάτω από τη μέση των κλείδων, ενώ τα καλώδια των κάτω άκρων τοποθετούνται λίγο πιο πάνω από τις λαγόνιες ακρολοφίες.
Τα καλώδια των προκαρδίων απαγωγών τοποθετούνται στις κανονικές τους θέσεις, όπως στο απλό ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Ο ηλεκτροκαρδιογράφος είναι συνδεδεμένος με ηλεκτρονικό υπολογιστή ο οποίος αφ' ενός μεν παρουσιάζει συνεχώς στην οθόνη του μερικές απαγωγές του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, αφ' ετέρου κατακρατεί στη μνήμη του το ηλεκτροκαρδιογράφημα για περαιτέρω επεξεργασία.
Τι πρέπει να γνωρίζουν αυτοί που θα υποβληθούν σε δοκιμασία κοπώσεως
Να μη γευματίσουν δύο ώρες προ της δοκιμασίας.
Να φορούν παπούτσια κατάλληλα για σχετικά έντονο περπάτημα.
Να διακόψουν, πάντα μετά από συνεννόηση με τον γιατρό που θα εκτελέσει τη δοκιμασία κοπώσεως, τα καρδιολογικά φάρμακα που επηρεάζουν το αποτέλεσμα ή την αξιολόγηση της δοκιμασίας (π.χ. β-αναστολείς, ανταγωνιστές ασβεστίου, νιτρώδη), τα οποία πιθανόν να χρειαστεί να αντικατασταθούν προσωρινά από άλλα, που δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της δοκιμασίας, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού.
Τα συγκεκριμένα αυτά καρδιολογικά φάρμακα πρέπει να διακόπτονται τουλάχιστον τέσσερις ημέρες πριν από τη δοκιμασία, ανάλογα με φάρμακο.
Πότε διακόπτεται η δοκιμασία κόπωσης;
Η δοκιμασία κόπωσης σε ασθενείς με στεφανιαiα νόσο χρησιμοποιείται για τη διάγνωση, την πρόγνωση και την εκτίμηση της θεραπευτικής αγωγής.
Σκοπός της δοκιμασίας κόπωσης είναι να επιτευχθεί από τον ασθενή, με βάση πίνακες που ισχύουν διεθνώς, η μέγιστη για την ηλικία και το φύλο καρδιακή συχνότητα (μέγιστη δοκιμασία κόπωσης).
Όταν ο ασθενής φθάσει το 85% της προβλεπόμενης μέγιστης καρδιακής συχνότητας, η δοκιμασία ονομάζεται υπομέγιστη.
Η δοκιμασία διακόπτεται αν ο ασθενής συμπληρώσει το πρωτόκολλο, παρουσιάσει στηθαγχικό πόνο, πτώση της αρτηριακής πίεσης, ζάλη ή σκοτοδίνη, πτώση ή ανύψωση του ST ίση ή μεγαλύτερη από 2mm Αντενδείξεις δοκιμασίας κόπωσης
*Ευχαριστίες στον Δρ Αντρέας Ζαχαριάδης, Πνευμονολόγος, Ειδικός ΔιαταραχώνΎπνου, Senior Lecturer (Pulmonology)European University Cyprus
Πνευμονολογικό Κέντρο Λευκωσίας, τηλ: 22-355188 για τις πληροφορίες