Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί ποια είναι η αρχή της τρίτης ηλικίας. Πότε ένας άνδρας ή μια γυναίκα είναι στην τρίτη ηλικία, αλλά και, σε τελική ανάλυση, ποια θα λέγαμε ότι είναι η περίοδος αυτής της ηλικίας.
Τα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα και οι προδιαγραφές της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, έχουν διαφοροποιήσει όλο το φάσμα της εξέλιξης και ωρίμανσης της κάθε περιόδου στον «κύκλο ζωής» του ανθρώπου.
Αν βάζαμε την απογοητευτική άποψη ότι ο άνδρας είναι στη δύση της ζωής του, ζει στο περιθώριο μέσα στα «γηρατειά» του, βολεμένος στη σύνταξή του, υποφέροντας στο κουρασμένο του σώμα και στην αρρώστια, τότε θα κάναμε ένα τραγικό λάθος.
Ένα λάθος που θα χρέωνε την ίδια την κοινωνία αλλά και τον άνθρωπο, μέσα στην αντίληψη ότι ο άνθρωπος γερνάει για να πεθάνει.
Για να γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι και ασφαλώς πιο αισιόδοξοι, θεωρώ αναγκαίο να εκφράσω το πιστεύω μου γι’αυτή την ηλικία, που βγαίνει μέσα στα δύο πρόσωπα: α) το ψυχοκοινωνικό και β) το σεξουαλικό.
Αν προσπαθήσω να οριοθετήσω την ηλικία της τρίτης περιόδου του άνδρα, φαίνεται να ξεκινάει από τα 65 του χρόνια μέχρι το τέλος.
Ανοίγοντας το πρώτο πρόσωπο, το ψυχοκοινωνικό, βλέπουμε τον άνδρα να έχει ανάγκη από συναίσθημα, κοινωνική και συντροφική επικοινωνία, ενώ ξεχωρίζει ιδιαίτερα η προσπάθειά του να κρατηθεί μέσα στα πράγματα λειτουργώντας διεκδικητικά, αρνούμενος το δικαίωμα της σύνταξης, όσο και αν αυτό το ζητούσε και το περίμενε, για να ξεκουραστεί.
Έχει αποδειχθεί, μέσα από αρκετές μελέτες τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, ότι η σύνταξη «κάνει κακό». Αυτή ακριβώς η ημέρα της ελευθερίας, που τον απαλλάσσει από τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες μιας μακρόχρονης επαγγελματικής δραστηριότητας, του αλλάζει τον τρόπο και την ψυχολογία μιας ζωής.
Αυτός ο άνθρωπος κολυμπάει μέσα στον ελεύθερο χρόνο του, αισθάνεται ότι δεν προσφέρει αλλά και δεν είναι χρήσιμος και αναγκαίος σ’ αυτό που τόσα χρόνια λειτουργούσε και ζούσε.
Έτσι η απραξία, η μονοτονία και η μοναξιά τον οδηγούν σιγά - σιγά στη νωχέλεια, νωθρότητα και αρρώστια «του γέρου που χρειάζεται να ξεκουραστεί και να απολαύσει το υπόλοιπο της ζωής του».
Είναι αναγκαίο να σηματοδοτήσουμε τη μεγάλη συναισθηματική απογοήτευση και κατάθλιψη που εμφανίζει ο άνδρας στην τρίτη ηλικία, με αρκετό ποσοστό επικινδυνότητας στην αυτοκτονία.
Και είναι αλήθεια ότι σ’ αυτή την ηλικία (ηλικία της υποστροφής) ο άνδρας μπορεί να θελήσει το θάνατο του σαν λύση μιας ζωής που είναι σε βάρος των άλλων, μέσα στις δικές του σκέψεις «είμαι περιττός», «δεν με χρειάζονται», «τους είμαι εμπόδιο».
Κι είναι ακόμη σημαντική η αλήθεια ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν έχει πολλά περιθώρια για προσοχή και ενδιαφέρον αυτού του γέρου άνδρα, που βρίσκεται κλεισμένος σ’ ένα σπίτι περιμένοντας...
Έτσι λοιπόν βγάζουμε δυο βασικά συμπεράσματα γι’ αυτό τον άνδρα που είναι συνταξιούχος και σιγά-σιγά γερνάει...
1. Να εξακολουθεί να εργάζεται βλέποντας τη ζωή όσο ο χρόνος και η βιολογία του το επιτρέπουν, δίνοντας το δικαίωμα στον εαυτό του να φτιάχνει πράγματα μέχρι και την παραμονή του θανάτου του.
Η ανθρώπινη δημιουργία δεν σταματάει και δεν περιχαρακώνεται σε ηλικίες όσο νιώθει το μυαλό του και τις δυνάμεις του να μάχονται και να βοηθούν τους νεότερους, που σίγουρα τον χρειάζονται και τον θεωρούν απαραίτητο για τη δική τους συνέχεια.
Η σύνταξη, ας είναι η αρχή μιας άλλης ζωής γεμάτη από ενδιαφέρονται, δραστηριότητα και κοινωνική επικοινωνία.
Κάθε πρωί ας νιώθει ότι έχει να κάνει πολλά πράγματα και ας βλέπει μέσα στον καθρέπτη του έναν άνδρα που όσο και αν ο χρόνος τον σημαδεύει, τόσο εκείνος ζει και εκφράζει το πιστεύω «θα ζήσω για να φτιάξω πολλά πράγματα ακόμα....».
Γιατί ναι, δεν υπάρχει τέλος στη δημιουργία, ούτε αποθήκη της ανθρώπινης ζωής. Υπάρχει η ζωή που για όσο χρόνων και αν είσαι, εφόσον μπορείς και οφείλεις να μπορείς, πρέπει να φτιάχνεις.
2. Για τους νεότερους που πρέπει να θυμούνται ότι ο άνδρας στην ηλικία που δεν είναι κυρίαρχος του παιχνιδιού είναι πατέρας, παππούς και φίλος, που ζητάει στοργή, φροντίδα και αγάπη.
Και ναι, οι νεότεροι όσο δυναμικοί, πολυάσχολοι και πνιγμένοι μέσα στην καθημερινότητα και αν είναι οφείλουν, όχι μόνο το σεβασμό, αλλά την αίσθηση αυτής της αξιοπρέπειας και της συναισθηματικότητας που ο γερασμένος άνδρας θέλει
Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι «εσύ, άνδρα, που πλέον δεν είσαι νέος, δέξου την ηλικία σου ώριμα, ζητώντας να υπάρχεις και να εκφράζεις τα πιστεύω σου, δίνοντας όλα αυτά που έμαθες και όλα αυτά που γνώρισες σ’ αυτόν που εσύ γέννησες.
Μη δέχεσαι να παραδοθείς στη σύνταξή σου, βρες πράγματα να κάνεις, δούλεψε όχι για τα χρήματα (που ίσως και εδώ τα χρειάζεσαι), φτιάξε όχι από αντίδραση αλλά για να νιώσεις αυτό που είσαι ακόμη: άνθρωπος που ζεις και είσαι απαραίτητος στον εαυτό σου και στο περιβάλλον σου».
*Δρ Θάνος Ασκητής ,ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Συμβουλευτική γραμμή επικοινωνίας 77 77 28 77