Τι είναι η διαταραχή ταυτότητας φύλου και πως πρέπει να αντιμετωπίζουν οι γονείς την ενδεχόμενη εμφάνισή της στον κόσμο του παιδιού.
«Είμαι μητέρα ενός αγοριού 7 ετών. Έχω παρατηρήσει ότι στον γιο μου αρέσει να παίζει περισσότερο με κοριτσάκια παρά με αγοράκια. Αυτό όμως που με έχει αγχώσει περισσότερο είναι ότι συχνά το παιδί μου λέει ότι θέλει να φοράει κοριτσίστικα ρούχα και κάποιες φορές τον έχω πιάσει να φοράει τα φορέματά μου και τα παπούτσια μου. Ανησυχώ με αυτή του τη συμπεριφορά… Τι σημαίνει αυτό;»
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα παιδί μπορεί να εμφανίσει μη «αναμενόμενες» συμπεριφορές, όπως το να δυσφορεί με τα ρούχα του και να επιθυμεί να ντύνεται με ρούχα του αντίθετου φύλου, να επιλέγει αποκλειστικά να κάνει παρέα με παιδάκια του άλλου φύλου, ή ακόμη και τα παιχνίδια που του αρέσουν να είναι του αντίθετου φύλου. Δηλαδή, ένα αγόρι μπορεί να επιθυμεί να φοράει κοριτσίστικα ρούχα, να κάνει παρέα μόνο με κορίτσια αλλά και τα παιχνίδια που το ευχαριστούν να είναι κοριτσίστικα.
Σε αρκετές περιπτώσεις η συμπεριφορά αυτή είναι απλώς παροδική και οφείλεται στην παρουσία συγκεκριμένων καταστάσεων.
Για παράδειγμα, όταν ένα αγόρι περνάει σε καθημερινή βάση πολύ χρόνο με την αδερφή του, είναι αναμενόμενο να μιμείται περιστασιακά κάποιες συμπεριφορές της, όπως το να παίζει με κούκλες ή να φοράει τα ρούχα της.
Επίσης, όταν ένα αγοράκι μεγαλώνει και ανατρέφεται σε ένα σπίτι, όπου ζουν πολλές γυναίκες, θείες, γιαγιάδες κ.λ.π και από το οποίο απουσιάζει η πατρική φιγούρα, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει «κοριτσίστικη» συμπεριφορά.
Αυτό συμβαίνει γιατί το παιδί αναπαράγει, ταυτίζεται και μιμείται τα γυναικεία πρότυπα που κυριαρχούν στο περιβάλλον του.
Από την άλλη πλευρά, όμως, όταν το παιδί παρουσιάζει συνεχώς και για μεγάλο χρονικό διάστημα συγκεκριμένες συμπεριφορές, όπως το να νιώθει δυσάρεστα συναισθήματα για το βιολογικό του φύλο, να δηλώνει επιθυμία να ανήκει στο αντίθετο φύλο, να εκφράζει δυσφορία για τα γεννητικά του όργανα, να προτιμά να ντύνεται με ρούχα του αντίθετου φύλου, ή να κάνει παρέα και να παίζει με τα παιχνίδια παιδιών που ανήκουν σε διαφορετικό φύλο από αυτό,, χωρίς να έχει να κερδίσει κάποιο όφελος, τότε πολύ πιθανό είναι όλα αυτά να φανερώνουν την έναρξη διαταραχής ταυτότητας φύλου.
Στα παιδιά η διαταραχή αυτή εκδηλώνεται με ποικίλες συμπεριφορές.
Τα αγόρια π.χ μπορεί να θεωρούν ότι το πέος και οι όρχεις τους προκαλούν δυσάρεστα συναισθήματα και δεν επιθυμούν να τα έχουν. Ακόμη, υιοθετούν κοριτσίστικες συμπεριφορές, όπως η καθιστή ούρηση. Επίσης, μπορεί να μην τους αρέσουν παιχνίδια, δραστηριότητες και συμπεριφορές αγορίστικες και να προτιμούν τις αντίστοιχες γυναικείες.
Αντίστοιχα, τα κορίτσια με διαταραχή ταυτότητας φύλου αισθάνονται αρνητικά συναισθήματα για τα γεννητικά τους όργανα, επιθυμούν να αναπτύξουν πέος και δε θέλουν να αποκτήσουν στήθος ή να έχουν έμμηνο ρύση. Επίσης, απαιτούν από τους άλλους να τους συμπεριφέρονται σαν αγόρια.
Όλες αυτές οι συμπεριφορές από την πλευρά του παιδιού είναι λογικό να προκαλούν αμηχανία, άγχος και ανησυχία στους γονείς.
Ωστόσο, οι ίδιοι είναι σημαντικό να μην αντιδράσουν με πανικό, θυμό ή να χρεώνουν ο ένας στον άλλο τη διαφορετικότητα της συμπεριφορά του παιδιού.
Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να πάρουν την επιστημονική γνώμη αλλά και την κατεύθυνση ειδικού παιδοψυχολόγου ή παιδοψυχίατρου.
* Θάνος Ασκητής, Ιατρικό Κέντρο ψυχικής και σεξουαλικής υγείας, συμβουλευτική γραμμή επικοινωνίας 77 77 28 77