Το ήπαρ (ή συκώτι) είναι ένα πολύ σημαντικό όργανο που διαθέτουν τα σπονδυλωτά, καθώς και κάποια άλλα ζώα.
Το όργανο αυτό παίζει κυρίαρχο ρόλο στο μεταβολισμό και επιτελεί πολλές λειτουργίες του οργανισμού.
Έχει ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών στο οποίο περιλαμβάνεται η σύνθεση πρωτεϊνών, η αποτοξίνωση και η παραγωγή βιοχημικών ουσιών απαραίτητων για την πέψη των τροφών.
Είναι το όργανο από το οποίο περνάνε όλες οι θρεπτικές ουσίες που απορροφήθηκαν από το έντερο μετα την διάσπαση των τροφών.
Στο ήπαρ οι ουσίες αυτές διασπούνται στις βασικές δομικές τους μονάδες, οι οποίες χρησιμεύουν για να συνθέσει ο οργανισμός ότι χρειάζεται για να λειτουργήσει.
Πρόκειται για ένα είδος ανακύκλωσης βιολογικών δομικών υλικών.Είναι επίσης το όργανο που είναι υπεύθυνο για την απομάκρυνση των τοξικών ουσιών από το σώμα, είτε είναι εξωγενείς είτε είναι παράγωγα του μεταβολισμού.
Στο ήπαρ παράγεται η χολή η οποία είναι απαραίτητη για την διάσπαση και πέψη του λίπους.
Παράγεται στο ηπατικό κύτταρο και από εκεί συλλέγεται με ένα σύστημα αγωγών, οι οποίοι συρρέουν περιφερικά για να σχηματίσουν το σύστημα των εξωηπατικών χοληφόρων (δεξιός και αριστερός ηπατικός→ κοινός ηπατικός→ χοληδόχος πόρος) που καταλήγει στο δωδεκαδάκτυλο (στο φύμα του Vater).
Μέσω αυτής της διαδρομής καταλήγει στο σημείο που θα χρησημοποιηθεί για την πέψη της τροφής.
Η χολή είναι δυνατόν είτε να αποχετευτεί κατευθείαν στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του κοινού χοληδόχου πόρου είτε να αποθηκευτεί προσωρινά στη χοληδόχο κύστη μέσω του κυστικού πόρου.
Ο κοινός χοληδόχος πόρος και ο παγκρεατικός πόρος εκβάλλουν μαζί στο δεύτερο τμήμα του δωδεκαδάκτυλου, στο φύμα του Vater.
Το ήπαρ είναι ένα σχετικά ογκώδες όργανο, που στον άνθρωπο φυσιολογικά έχει βάρος 1.4–1.6 kg και αποτελεί περίπου το 2% του συνολικού βάρους του σώματος.
Είναι συμπαγές όργανο, χρώματος κοκκινωπου καφέ και βρίσκεται ακριβώς κάτω από το διάφραγμα, με το μεγαλήτερο τμήμα του στον δεξιό υποδιαφραγματικό χώρο και με άλλοτε άλλη επέκταση προς τα αριστερά, ανάλογα με το μέγεθος του.
Το σχήμα του μοιάζει με σφήνα, με τη βάση προς τα δεξιά και την κορυφή προς τα αριστερά.
Στην κάτω επιφάνεια του ήπατος υπάρχουν οι πύλες , δηλαδή το σημείο από το οποίο μπαίνουν στο ήπαρ η πυλαία φλέβα και η ηπατική αρτηρία και βγαίνει ο χοληδόχος πόρος.
Η ηπατική αρτηρία μεταφέρει αίμα από την αορτή, ενώ η πυλαία φλέβα μεταφέρει αίμα, που περιέχει θρεπτικά συστατικά προϊόντα της πέψης, από όλο το γαστρεντερικό σωλήνα και επίσης από το σπλήνα και το πάγκρεας.
Αυτά τα αγγεία διαιρούνται σε τριχοειδή και καθένα από αυτά καταλήγει σε ένα λόβιο. Κάθε λόβιο αποτελείται από εκατομμύρια ηπατοκύτταρα, που είναι τα κύρια λειτουργικά κύτταρα του ήπατος
Το ήπαρ έχει διπλή αιματική παροχή, από την πυλαία φλέβα και από την ηπατική αρτηρία.
Η πυλαία φλέβα, που παρέχει περίπου το 75% της αιματικής παροχής στο ήπαρ, μεταφέρει φλεβικό αίμα από το σπλήνα, από το γαστρεντερικό σωλήνα και τα επιμέρους όργανα που το αποτελούν.
Η ηπατική αρτηρία συνεισφέρει το υπόλοιπο 25% της αιματικής παροχής και μεταφέρει αρτηριακό αίμα στο ήπαρ. Οξυγόνο παρέχεται και από τις 2 πηγές αιμάτωσης.
Οι απαιτήσεις σε οξυγόνο καλύπτονται περίπου εξ ίσου από την πυλαία φλέβα και την ηπατική αρτηρία
Περιγραφικά το ήπαρ διαιρείται σε δύο λοβούς, τον δεξιό και τον αριστερό, ενώ ανατομικά χωρίζεται σε οκτώ τμήματα ( I-VIII).
Σε κάθε τμήμα αντιστοιχεί ένας κλάδος της πυλαίας φλέβας, ένας κλάδος της ηπατικής αρτηρίας, μία ηπατική φλέβα και ένας κλάδος από το χοληφόρο δέντρο.
Η άριστη γνώση της ανατομίας του ήπατος είναι απαραίτητη στην χειρουργική του ήπατος.
* Δρ Ελένη Καραφωκά Μαύρου,χειρούργος πεπτικού, με ειδικότητες, Λαπαροσκοπική - Ρομποτική, χειρουργική και χειρουργική ογκολογία, 99400409 ( +306932582182)
Τηλ Κλινικής: 25200100